ابتدا رم لپ تاپ خود را ارتقا دهیم یا SSD؟ | بهترین راه ارتقا لپ تاپ

در حالت کلی، نمی توان گفت که لپ تاپ ها تاریخ انقضاء دارند اما با توجه به «تغییر مداوم نیازهای کاربران، نصب برنامه های جدید و ناسازگار با سیستم، مدت زمان استفاده و میزان فشار کاری ای که به آن ها وارد می شود» طبیعتاً پس از مدتی قطعات سخت افزاری لپ تاپ نیز فرسوده می شوند و قادر نیستند تا از پس درخواست ها و عملکردهای مورد نظر کاربر بر بیایند. در این مرحله، کاربر دو راه حل را پیش پای خود می بیند، یا لپ تاپ جدید بخرد یا لپ تاپ قدیمی خود را ارتقا دهد؛ در راه حل اول، او می تواند تا یک لپ تاپ کاملاً جدید و به روز تهیه کند و در راه حل دوم می تواند مشکل و نقطه ضعف لپ تاپ خود را پیدا کند و آن را ارتقا دهد.

در اغلب موارد و در شرایطی که لپ تاپ بیش از حد فرسوده نیست یا هزینه تعمیر یا ارتقا آن از هزینه خریداری یک لپ تاپ نو با اختلاف بسیار زیادی کمتر است؛ تنها راه حل مقرون به صرفه و منطقی، ارتقا لپ تاپ است. اما یک لپ تاپ را از چه جنبه هایی می توان ارتقا داد، در این فرآیند باید به چه مواردی توجه کنیم و آیا با ارتقا سخت افزارهایی مانند رم یا هارد SSD می توانیم به عملکرد دلخواه خود دست پیدا کنیم؟ در این مقاله از لپ مال قصد داریم تا پاسخ تمامی این سوالات را در اختیار شما قرار دهیم.

چگونه لپ تاپ خود را ارتقا دهیم؟

در ارتقا لپ تاپ می توان آن را از 2 منظر «نرم افزاری» و «سخت افزاری» مورد بررسی قرار داد. در این بخش به بررسی کوتاه هر مورد می پردازیم.

ارتقا نرم افزاری

به طور کلی، پیش از ارتقا سخت افزاری لپ تاپ خود بهتر است تا از عملکرد نرم افزارهای نصب شده روی لپ تاپ اطمینان حاصل کنید. برای اطلاع از جزئیات بیشتر می توانید به مقاله « 20 دلیل کند شدن لپ تاپ و راه های رفع آن ها » مراجعه کنید. توجه داشته باشید که پیش از ارتقا نرم افزاری لپ تاپ خود، حتماً از اطلاعات مهم خود نسخه پشتیبان (بک آپ) تهیه کنید.

1.     حذف نرم افزارهای بلا استفاده و پف افزارها (Bloatware)

توصیه می شود تا همواره نرم افزارهای بلااستفاده و برخی از نرم افزارها که در هنگام نصب سیستم عامل (مانند ورژن های مختلف ویندوز، لینوکس، macOS و ..) به صورت پیش فرض روی لپ تاپ نصب می شوند؛ را حذف کنید.

2.   حذف فایل های موقت و ناخواسته

همواره فایل های موقت را حذف کنید و فایل بلااستفاده خود را نیز به هارد اکسترنال یا فضای ذخیره سازی ابری انتقال دهید.

3.  یکپارچه سازی هارد دیسک

شما می توانید با یکپارچه سازی یا Defragmentation هارد دیسک لپ تاپ خود، فایل های تکه تکه شده موجود در هارد دیسک را مجدداً سازماندهی کنید و از این طریق به فرآیند دسترسی سیستم عامل لپ تاپ به اطلاعات مورد نیاز، سهولت ببخشید.

4.  غیرفعال کردن راه اندازی خودکار برنامه ها در هنگام روشن کردن لپ تاپ

برخی از نرم افزارها در هنگام بالا آمدن (بوت شدن) سیستم عامل به صورت خودکار راه اندازی می شوند. شما می توانید تا با جلوگیری از فعال سازی خودکار این برنامه ها از هدر رفتن و فرسوده شدن قطعات سخت افزاری لپ تاپ خود جلوگیری کنید.

5.   به روزرسانی درایورها

قدیمی و به روز نبودن درایورهای مربوط به «کارت گرافیک، آداپتور شبکه، کارت صدا و ..» می تواند از برقرارسازی تعامل صحیح میان سخت افزارها و نرم افزارهای لپ تاپ جلوگیری کند. از این رو، توصیه می شود همواره درایورهای لپ تاپ خود را به روزرسانی کنید.

6.   بررسی دیسک (Disk Check)

یکی از قابلیت های بسیار خوب سیستم عامل ویندوز، تشخیص خودکار خطاها (ارورها) است. شما می توانید با استفاده قابلیت Disk Check، از ویندوز بخواهید تا به صورت خودکار عیوب نرم افزاری لپ تاپ را تشخیص و آن ها را برطرف کند.

7.   ارتقا سیستم عامل

از آنجایی که نسخه های جدید سیستم عامل شامل «بهینه سازی، رفع اشکال و مدیریت منابع» پیشرفته تر می شوند؛ به روزرسانی سیستم عامل به آخرین نسخه موجود می تواند عملکرد روان تر و برخی از قابلیت های جدید را برای لپ تاپ شما به ارمغان آورد.

ارتقا سخت افزاری

در حالت کلی، امکان ارتقا لپ تاپ از طریق ارتقا «پردازنده (CPU)، کارت گرافیک (GPU) و سیستم خنک کننده» فراهم نیست و ارتقا سخت افزاری لپ تاپ تنها به ارتقا رم و فضای ذخیره سازی محدود می شود.

1.     ارتقا رم

رم (RAM) یا «حافظه با دسترسی تصادفی» یک لپ تاپ مسئولیت ذخیره سازی موقت داده های مورد نیاز سایر قطعات سخت افزاری مانند «پردازنده» و تحویل سریع اطلاعات به منابع درخواست کننده را برعهده دارد. در فرآیند ارتقا رم لپ تاپ شما می توانید از یکی از دو رویکرد «ارتقا تک ماژولی (تعویض و جایگزینی رم قدیمی با رم جدید)» یا «اضافه کردن ماژول های بیشتر (در کنار رم قدیمی) به لپ تاپ» بهره ببرید. در پی ارتقا رم، لپ تاپ قادر است تا سریع تر بین برنامه ها جابه جا شود، وظایف بیشتری را به صورت همزمان و بدون بروز اختلال انجام دهد و در حالت کلی برنامه های بیشتری را به صورت روان تر اجرا کند.

2.   ارتقا فضای ذخیره سازی (هارد)

در حال حاضر، «هاردهای HDD» و «هاردهای  SSD» به عنوان 2 مورد از رایج ترین فضاهای ذخیره سازی برای لپ تاپ ها در نظر گرفته می شوند. با این حال، هر دو فضای ذخیره سازی، در ذخیره سازی اطلاعات از دو رویکرد بسیار متفاوتی از یکدیگر بهره می برند. به طور کلی، هاردهای HDD بر مبنا فرآیند چرخش دیسک (صفحات چرخان) عملکرد خود را به نمایش می گذارند و از قطعات سخت افزاری فراوانی مانند: «بازو محرک و هد خواندن و نوشتن اطلاعات، اسپیندل، صفحات چرخان و برد رابط» تشکیل شده اند. از سوی دیگر، هاردهای SSD از طریق حافظه فلش به ذخیره سازی اطلاعات می پردازند و مانند HDD از قطعات سخت افزاری فراوانی تشکیل نشده اند. این تفاوت رویکرد در فرآیند نوشتن و خواندن اطلاعات و عدم اتکا به چرخش فیزیکی قطعات سخت افزاری، باعث می شود تا هاردهای SSD در ارائه عملکردهایی مانند: «راه اندازی (بوت) سیستم عامل، انتقال داده، خواندن و نوشتن اطلاعات» سرعت بسیار بالاتری را نسبت به هاردهای HDD از خود به نمایش بگذارند.

ارتقا رم برای لپ تاپ من مناسب است یا ارتقا SSD؟

ارتقا لپ تاپ از طریق ارتقا هارد SSD یا رم می تواند تاثیرات متفاوتی بر نحوه عملکرد لپ تاپ داشته باشد. در این بخش قصد داریم تا با بررسی مزایا و تاثیرات هر یک از این دو قطعه سخت افزاری بر عملکرد لپ تاپ، به شما کمک کنیم تا مطابق با نیازها و خواسته های خود، هر یک از این قطعات یا حتی هر دو آن ها را  ارتقا دهید.

ارتقا لپ تاپ از طریق ارتقا هارد SSD

هاردهای SSD دسترسی سریع تری به داده ها ارائه می کنند و با کاهش «زمان بوت سیستم عامل، بارگذاری برنامه ها و انتقال فایل ها» عملکرد سریع تر و پاسخگویی بهتری را به کاربر ارائه می دهند. اما ارتقا لپ تاپ از طریق هارد SSD به چه افرادی توصیه می شود؟

●      گیمرها: هاردهای SSD به سبب سرعت فوق العاده خود می توانند در زمان کمتری فایل های مورد نیاز بازی های ویدیویی را بارگذاری کنند و با «به حداقل رساندن زمان تاخیر» عملکرد بازی را به میزان قابل توجهی بهبود ببخشند.

●      تدوینگران ویدیو: هاردهای SSD قادرند تا با «کاهش زمان بارگذاری و پردازش فایل های ویدیویی حجیم» به فرآیند تدوین ویدیو سهولت و سرعت ببخشند.

●      متخصصان خلاق و مهندسان: هاردهای SSD به واسطه «کاهش زمان اجرا، اجرا روان نرم افزارهای پیچیده و ذخیره سازی فایل های بزرگ» بر میزان بهره وری متخصصان خلاق و حرفه ای مانند: «طراحان گرافیک، عکاسان، مهندسان معماری، مدل سازان سه بعدی و توسعه دهندگان وب» می افزایند.

●      کاربران تجاری: از آنجایی که وقت طلاست، استفاده از هاردهای SSD به شدت به فعالان حیطه تجاری و اقتصادی توصیه می شود! این هاردها با «کاهش زمان راه اندازی لپ تاپ، اجراء روان برنامه های کاربردی و باز کردن  سریع اسناد حجیم» در وقت افراد پرمشغله صرفه جویی می کنند.

●      افرادی که دائماً در حال سفر هستند: از آنجایی که هاردهای SSD نسبت به هاردهای HDD به قطعات سخت افزاری درونی زیادی وابسته نیستند، در برابر ضربه های فیزیکی (ضربه یا افتادن در هنگام تحویل یا دریافت بار) مقاوم ترند، دوام بیشتری دارند و کمتر مستعد خرابی های مکانیکی هستند.

●      کاربران خانگی: در نگاه اول ممکن است که افزایش سرعت هاردهای SSD در استفاده روزمره از لپ تاپ احساس نشود؛ اما SSDها قادرند تا ارائه عملکرد سریع تری را برای این دسته از کاربران نیز به ارمغان بیاورند.

انواع و فرم فاکتورهای هارد SSD

به طور کلی هاردهای SSD بر اساس نوع اتصال خود به 2 دسته زیر تقسیم بندی می شوند:

1.      هارد SSD نوع ساتا (SATA)

هاردهای SSD نوع SATA با استفاده از رابط هایی مشابه با رابط های Serial ATA هاردهای HDD به مادربرد متصل می شوند. این دسته از هاردها، از سرعت کمتری نسبت به نوع NVMe هاردهای SSD برخوردارند؛ اما قیمت کمتری دارند و مقرون به صرفه هستند.

2.    هارد SSD نوع NVMe

این نوع از هاردهای SSD نسبت به هاردهای ساتا، جدیدتر هستند و به واسطه اتصال به مادربرد از طریق رابط هایی که منحصراً برای هاردهای SSD طراحی شده اند، سرعت عملکرد بسیار بالاتری (در حدود 10 برابر سریع تر از ساتا) را ارائه می دهند.

علاوه بر این، هاردهای SSD از فرم فاکتورهای مختلفی پشتیبانی می کنند. به طور کلی، اصطلاح فرم فاکتور به «ابعاد فیزیکی(طول، عرض، ارتفاع)، شکل، طرح بندی» یک سخت افزار اشاره دارد و انواع کانکتور (نحوه اتصال به مادربرد) و سازگاری با سایر قطعات سخت افزاری را تعیین می کند. 3 فرم فاکتور رایج هاردهای SSD برای لپ تاپ عبارتند از:

-         2.5 اینچ

این فرم فاکتور در ابعاد هارد دیسک های رایج طراحی می شود و به راحتی روی لپ تاپ ها نصب می شوند.

-        M.2

این فرم فاکتور کوچک تر از فرم فاکتور 2.5 اینچی است و در اغلب موارد در لپ تاپ های نازک (که محدودیت فضا دارند) استفاده می شوند. M.2 توانایی پشتیبانی از هر دو پروتکل «SATA» و «NVMe» را دارد و هاردهای دارای فرم فاکتور M.2 مستقیماً از طریق اسلات M.2 به مادربرد متصل می شوند. این فرم فاکتور در هر دو نوع SATA و NVMe موجود است و از نظر سرعت و سازگاری انعطاف پذیری بیشتری را در اختیار کاربر قرار می دهد.

-        PCIe

هاردهای SSD دارای فرم فاکتور PCIe مستقیماً به اسلات های توسعه PCIe موجود روی مادربرد متصل می شوند. این فرم فاکتور SSD برای انتقال داده ها از رابط پرسرعت PCIe استفاده می کنند که در مقایسه با SATA و M.2 سرعت بسیار بالاتری را به کاربر ارائه می دهند اما به نسبت بسیار گران تر نیز هستند. SSD های دارای فرم فاکتور PCIe اغلب در سیستم های سطح بالایی که به حداکثر سرعت و کارایی نیاز دارند (مانند لپ تاپ های گیمینگ حرفه ای و لپ تاپ های کاری)، مورد استفاده قرار می گیرند.

توجه داشته باشید که نوع و فرم فاکتور SSD مناسب برای هر لپ تاپ از طریق فرم فاکتور منحصر به فرد آن لپ تاپ مشخص می شود.

پس از ارتقا هارد SSD چه مزایایی را تجربه خواهیم کرد؟

از مزایا ارتقا لپ تاپ به واسطه ارتقا هارد SSD می توان به موارد زیر اشاره کرد:

●      کاهش زمان بوت شدن سیستم عامل لپ تاپ

●      کاهش زمان بارگذاری و اجرا نرم افزارهای نصب شده روی لپ تاپ

●      افزایش سرعت در خواندن، نوشتن، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات

●      بهبود پاسخگویی کلی سیستم

●      افزایش عمر باتری به واسطه بهره وری بالاتر و مصرف انرژی کمتر نسبت به هاردهای HDD

●      مقاومت بیشتر در برابر صدمات، ضربات و آسیب های فیزیکی

●      ابعاد کوچک و وزن سبک (برای افرادی که دائماً در حال سفر یا جا به جایی لپ تاپ خود هستند)

●      کاهش سر و صدای صدای تولید شده توسط لپ تاپ در هنگام اجرا برنامه ها یا بارگذاری و انتقال اطلاعات

در هنگام ارتقا هارد SSD به چه نکاتی توجه کنیم؟

در هنگام ارتقا لپ تاپ خود از طریق ارتقا هارد SSD توجه داشته باشید که در این فرآیند لازم است تا مجدداً سیستم عامل مورد نظر خود را روی لپ تاپ نصب کنید. از این رو، توصیه می شود که پیش از اقدام به ارتقا هارد SSD اقدامات زیر را انجام دهید:

●      نیازهای خود از یک لپ تاپ ایده آل و هزینه مالی که می توانید متقبل شوید را مشخص کنید.

●      ظرفیت مورد نظر خود را انتخاب کنید.

●      ابعاد و وزن SSD را بررسی کنید.

●      از اطلاعات فعلی روی لپ تاپ خود، نسخه پشتیبان تهیه کنید.

●      از سازگاری هارد با «رابط کاربری لپ تاپ (SATA ،M.2 یا PCIe) و سایر قطعات سخت افزاری» و فرم فاکتور آن اطمینان حاصل کنید.

ارتقا لپ تاپ از طریق ارتقا رم

رم لپ تاپ وظیفه ذخیره سازی اطلاعات موقت و مورد نیاز نرم افزارها و سایر قطعات کامپیوتری مانند «پردازنده، کارت گرافیک و ..» را بر عهده دارد. ارتقا رم یک لپ تاپ و افزایش ظرفیت آن می تواند تاثیر چشمگیری بر مالتی تسکینگ (انجام همزمان چند درخواست) لپ تاپ و عملکرد کلی لپ تاپ داشته باشد. به واسطه ارتقا رم، لپ تاپ شما قادر است تا بدون کاهش سرعت در ارائه عملکرد یا تاخیر بیش از حد، چندین نرم افزار را به صورت همزمان اجرا کند.

علاوه بر این، به واسطه بهبود عملکرد مالتی تسکینگ (چند وظیفه ای) پس از ارتقا لپ تاپ، رم قادر است تا برنامه های فشرده وابسته به رم (مانند گیم، نرم افزارهای مدل سازی سه بعدی و تدوین عکس و ویدیو) را بسیار روان تر اجرا کند. از سوی دیگر، به دلیل کاهش نیاز سیستم به تکیه بر حافظه مجازی (بخشی از فضای هارد که به عنوان رم موقت استفاده می شود) سرعت ارائه عملکرد لپ تاپ نیز به شدت بهبود خواهد یافت. اما ارتقا رم لپ تاپ به چه افرادی توصیه می شود؟

●      گیمرهای حرفه ای

●      مهندسان و افرادی که به سرعت اجراء بسیار بالا در لپ تاپ خود نیاز دارند

●      افرادی که از نرم افزارهای گرافیکی سنگین استفاده می کنند مانند: «عکاسان، تدوینگران عکس و ویدیو»

انواع رم

دو نوع از رایج ترین رم های کامپیوتری عبارتند از:

-        DDR4

در حال حاضر، اغلب لپ تاپ های نسبتاً قدیمی از رم نوع DDR4 بهره می برند. این نوع رم «نرخ انتقال داده بالاتر، پهنای باند افزایش یافته و بهره وری انرژی بهبود یافته ای» را در مقایسه با نسل قبلی خود (DDR3) ارائه می دهد.

-        DDR5

رم های نوع DDR5 به عنوان جدیدترین و پرسرعت ترین رم های موجود در بازار شناخته می شوند. این نسل از رم ها در فعالیت هایی که به پهنای باند حافظه زیادی نیاز دارند مانند: «گیمینگ و استفاده از برنامه های گرافیکی پیچیده که به داده های فشرده نیاز دارند» عملکرد مناسبی را از خود نشان می دهند.

در هنگام ارتقا رم به چه نکاتی توجه کنیم؟

 ارتقا رم به نسبت ارتقا SSD، بسیار ساده تر است. در هنگام ارتقا رم لپ تاپ خود به موارد زیر توجه کنید:

●      در صورتی که قصد دارید یک رم جدید را به رم فعلی اضافه کنید، از وجود اسلات اضافی مطمئن شوید.

●      حداکثر ظرفیت رمی که لپ تاپ از آن پشتیبانی می کند را شناسایی کنید.

●      از سازگاری نوع رم (DDR5 ،DDR4) با سایر قطعات لپ تاپ اطمینان حاصل کنید.

کلام پایانی؛ ارتقا رم برای سرعت لپ تاپ بهتر است یا SSD ؟

به طور خلاصه، ارتقا لپ تاپ از طریق هارد SSD در درجه اول «ظرفیت ذخیره سازی، سرعت دسترسی به داده ها و پاسخگویی کلی سیستم» را بهبود می بخشد. از سوی دیگر، پس از ارتقا رم «قابلیت های چندوظیفه ای، سرعت اجرا برنامه ها و توانایی رسیدگی به کارهایی که حافظه فشرده دارند» بهبود داده می شود.

در صورتی که در هنگام «بوت سیستم عامل، بارگذاری نرم افزارها و انتقال داده ها» سرعت لپ تاپ شما به طرز قابل توجهی افت می کند؛ توصیه می کنیم ابتدا هارد SSD خود را ارتقا دهید.

از سوی دیگر، اگر در هنگام «اجرای همزمان چندین برنامه یا انجام همزمان چند کار در یک نرم افزار» با کندی لپ تاپ مواجه می شوید یا در هنگام اجرا «بازی های ویدیویی حجیم یا استفاده از نرم افزارهای گرافیکی سنگین» تاخیر زیادی را تجربه می کنید یا سیستم به اصطلاح فریز می شود و از کار می افتد، بهتر است که ابتدا رم لپ تاپ خود را ارتقا دهید.

توجه داشته باشید که با ارتقا هر دو گزینه سرعت ارائه عملکرد لپ تاپ شما به طرز چشمگیری بهبود خواهند یافت. ارتقا همزمان هارد SSD و رم لپ تاپ به «گیمرهای حرفه ای، تدوینگران ویدیو و عکس، مهندسان و پژوهشگران» به شدت توصیه می شود. در نهایت انتخاب نهایی به «نیازهای فردی، بودجه مالی و محدودیت های فعلی سخت افزار لپ تاپ شما» بستگی دارد.

سوالات رایج کاربران

1.    در ارتقا SSD، چه ظرفیتی برای هر یک از کاربران پیشنهاد می شود؟

ظرفیت پیشنهادی ما برای «کاربران معمولی حداقل 512 گیگابایت»، برای «کاربرانی که پیچیدگی کار متوسطی دارند حداقل 1 ترابایت» و برای «افرادی که با فایل های حجیم فراوانی سر و کار دارند ظرفیت حداقل 2 ترابایت» است.

2.  کدام یک از انواع رم برای گیمرها پیشنهاد می شود؟

رم های نوعDDR5  قادرند تا بازی های ویدیویی را با سرعت بسیار بیشتری اجرا کنند و تجربه بهتری را برای کاربر رقم بزنند.

3. چگونه متوجه شوم که لپ تاپ من ارزش ارتقا دارد یا خیر؟

به طور کلی، عمر متوسط یک لپ تاپ در بازه 3 تا 8 سال قرار دارد. در صورتی که مشکلات شما با لپ تاپتان تنها به موارد بالا محدود می شود و لازم نیست تا هزینه زیادی را برای ارتقا متقبل شوید، قطعاً ارزشش را دارد.

4. آیا ارتقا لپ تاپ تنها باید توسط متخصصان انجام شود؟

در ارتقا نرم افزاری لپ تاپ الزامی به بهره مندی از تجربیات متخصصان نیست، اما در ارتقا سخت افزاری لپ تاپ حتماً کار را به دست کاردان بسپارید تا به سایر قطعات آسیبی وارد نشود!