چه کارت گرافیکی مناسب مادربرد من است؟

سوالی که اکثر کاربران از ما می‌پرسند این است که رابطه کارت گرافیک و مادربرد چیست و چه کارت گرافیکی مناسب مادربرد سیستم است. در مرحله اول باید بدانیم کارت گرافیک و مادربرد چیست. سازگاری کارت گرافیک و ماردبرد کار ما را راحت تر می‌کند و به ما کمک می‌کند تا سرعت کارمان بالاتر برود.

کارت گرافیک چیست؟

حتما موقع خرید لپتاپ مشخصه کارت گرافیک یا مادربرد و ویژگی‌های آن به چشمتان خورده است. باید گفت کارت گرافیک قطعه‌ای است که به ویژگی‌های گرافیکی و تصویری لپتاپ مربوط می‌شود. کارت گرافیک یکی از قطعات سخت افزاری لپتاپ است که وظیفه تولید تصاویر واضح را بر عهده دارد و به نام‌های مختلفی آن را می‌شناسند مثل ویوئو کارت یا Display Card و ...

کارت گرافیک مزایای متعددی دارد که در ادامه 5 مورد آن را بررسی می‌کنیم.

1. مصرف کم برق
2. بدون نیاز بودن به کولینگ اضافه
3. بدون نیاز بودن به هزینه اضافی
4. کوچک بودن
5. تولید حرارت کم

همچنین در کنار مزایا زیادی که دارد 3 عیب هم دارد.

1. غیر قابل جدا کردن
2. مناسب نبودن برای بازی و کارهای گرافیکی
3. کاربر محدود

اگر میخواهید اطلاعات بیشتری درباره کارت گرافیک ها داشته باشید مقاله " چگونه کارت گرافیک بخریم؟ 9 نکته هنگام خرید کارت گرافیک " را حتماً مطالعه کنید.

مادربرد چیست؟

مادربرد یا همان برد مادر یک تخته مدار الکتریکی است که قطعات مختلف رایانه مثل واحد پردازنده مرکزی، رم و ... روی آن قرار دارند، در سیستم‌های برند اپل به آن برد منطقی می‌گویند. مادربرد اصلی ترین و مهم ترین بخش یک رایانه است و وظیفه آن کنترل کردن پردازشگر مرکزی و ارتباط دادن آن با قسمت‌های دیگر است. جالب است بدانید خود پردازشگر با هیچ کدام از ابزارآلات بیرونی ارتباط ندارد و همان طور که از نامش مشخص است تنها یک پردازنده می‌باشد. ارتباط پردازشگر با ابزار خارجی در اکثر مواقع توسط بایوس (BOIS) انجام می‌شود. به طور کلی بین پردازشگر و ورودی، خروجی‌ها همیشه یک مدار به عنوان واسط قرار دارد.

انتخاب مادربرد یکی از تصمیمات مهم زمان ارتقاء کامپیوتر است که تاثیر مستقیم بر عملکرد سیستم دارد همچنین قابلیت‌های یک سیستم و پتانسیل‌های ارتقاء آن به نوع مادربردی که شما انتخاب می‌کنید بستگی دارد. همچنین برای کامپیوتر مادربرد همان طور که از نامش پیدا است همانند یک مادر برای سیستم عمل می‌کند و زیر بنای قدرت و اطلاعات کامپیوتر می‌باشد. امروزه با پیشرفت علم بر روی مادربرد‌ها پورت‌های پیشرفته‌ای مانند USB 4.0 و Thunderbolt نصب است.

ما در مقاله " 7 نکته برای خرید بهترین مادربرد " به صورت کامل نکات مختلف درباره خرید انواع مادربردها را توضیح داده ایم.

رابطه کارت گرافیک و مادربرد

کارت گرافیک و مادربرد رابطه نزدیکی با هم دارند که باید هنگام خرید به آن توجه شود. برای مثال اینکه حتما قبل از خرید کارت گرافیک مطمئن شوید مادربرد از چه برندی پشتیبانی می‌کند و زمانی که کارت گرافیک و مادربرد با هم سازگاری داشته باشند شما تصویر بهتر و واضح تری را مشاهده خواهید کرد.

برای تشخیص کارت گرافیک مناسب سیستم خود باید اسلات و ورژن آن را در نظر داشته باشید تا کنون با پیشرف علم اسلات‌ها تغییری نکرده اند و و پایه‌های کارت گرافیک همان PCIe باقی مانده است اما رابط آن به ورژن‌های جدید تبدیل شده است و روز به روز در حال آپدیت شدن می‌باشد. ما به شما توصیه میکنیم اگر می‌خواهید مادربرد خود را تغییر دهید سعی کنید بهترین برند مادربرد DDR5 را تهیه کنید تا دیگر قطعات سیستم شما دچار مشکل نشود.

نصب کارت گرافیک جدید روی دسکتاپ همیشه مورد نیاز افرادی که کارهای گرافیکی انجام می‌دهند می‌باشد اما اگر لپتاپ شما قدیمی باشد این کار با ریسک همراه است. اسلات PCI Express با نسل‌های جدید و قدیم سازگاری بالایی دارد حتی اگر کارت گرافیک شما جدیدترین و یا قدیمی ترین باشد این نوع اسلات را می‌توانید روی آن نصب کنید. به روزرسانی سیستم با یک کارت گرافیک آسان و ساده است البته اگر سیستم از اسلات PCIe x16 برخوردار باشد، اگر این طور نیست بهتر است تنها کارت گرافیک را بروزرسانی نکنید بلکه باید یک اسلات PCIe x1 را با یک آداپتر به x16 تبدیل کنید.

جالب است بدانید نوع حافظه کارت گرافیک با نوع حافظه مادربرد ارتباطی ندارد زیرا مادربرد دارای برد مستقیم خود می‌باشد و چیپت‌های حافظه کارت گرافیک فقط در اختیار چیپت گرافیکی کارت گرافیک می‌باشند. بدین گونه حتی اگر از مادربردی با پشتیبانی از رم‌های DDR2 یا DDR4  استفاده می‌کنید، می‌توانید بدون نگرانی و ریسک از کارت گرافیک با حافظه‌های GDDR6  یا GDDR5 استفاده نمایید.

در واقع هر چه نوع حافظه مورد استفاده در کارت گرافیک بهتر باشد کارایی خود کارت گرافیک هم بالاتر می‌رود. به طور کلی برای خرید مادربرد جدید باید به 4 نکته زیر توجه داشته باشید.

1. دسترسی به شکاف PCIe x16  روی مادربرد
2. دسترسی به فضای خالی مناسب درون کیس
3. دسترسی به پردازنده و حافظه رم با سرعت مناسب به این دلیل که گلوگاه مهم عملکرد کارت گرافیک نباشند.
4. دسترسی به منبع تغذیه با رابطه‌های 6 و 8 پین  PCIe     

سازگاری نسخه‌های گوناگون از استاندارد PCI Express با یکدیگر باعث می‌شود که به راحتی بتوان حتی کارت گرافیک جدید با رده بالاتر را به یک مادربرد قدیمی وصل کرد.از نسخه اولیه این استاندارد یعنی PCIe 1.0a/1.1 تا جدید ترین آپدیت آن یعنی PCIe 4.0 می‌توان حداقل بر روی کاغذ تمامی کارت گرافیک‌ها را با تنها یک شکاف مشخص نمود و بر روی مادربرد به کار گرفت.

در حال حاظر شما می‌توانید که یک کارت گرافیک مجهز به رابط PCIe x1 را روی مادربرد دارای شکاف X16 نصب و راه اندازی کنید. به طور مشابه امکان اتصال کارت‌های گرافیک دارای رابط PCIe x4 به شکاف X16 نیز وجود دارد. این سازگاری با کیفیت باعث می‌شود تا بتوان حداقل بر روی کاغذ بخش عمده ای از کارت گرافیک‌ها در کنار ماردبردهای گوناگون مورد استفاده قرار داد. لازم است بدانید دلیل عمده استفاده نامناسب از این رابط یا Firmwareهای قدیمی است. 

در کنار تمامی نکاتی که در بالا ذکر شد باید به این موضوع هم توجه داشت که فضای خالی در کیس وجود داشته باشد. بسیاری از سیستم‌ها فضای زیادی ندارند و اگر شما 270 میلی متر در کیستان فضای خالی دارید نمی‌توانید یک کارت گرافیک 320 میلی متری را در یک کیس جا دهید. برای اینکه اندازه کارت گرافیک خود را بفهمید می‌توانید دفترچه راهنما کیس را بخوانید، اگر دفترچه راهنما در اختیار ندارید و یا رایانه‌های از پیش آماده دارید بهتر است از روش قدیمی یعنی خط کشی با متر بهره بگیرید. پیشنهاد ما به شما این است که اگر 300 میلی متر فضای خالی دارید یک کارت گرافیکی که 300 میلی متری است را تهیه نکنید ممکن است در نصب آن به مشکل بخورید و حداقل 20 میلی متر فضای خالی باقی بگذارید.

در برخی مواقع ممکن است مادربرد از کارت گرافیک پشتیبانی نکند چون کارت گرافیک جدید است یا مادربرد خیلی قدیمی است در این صورت باید BIOS را به جدید ترین نسخه بروزرسانی کنید و یا مادربرد را تغییر دهید. می‌توان گفت تقریبا تمامی مادربردها دارای اسلات PCI Express x16 می‌توانند همه کارت گرافیک‌های PCI Express x16 را اجرا کنند و عملکرد آن‌ها در مادربرد‌های مختلف متفاوت است. به صورت کلی بدون هیچ مشکلی عملکرد خوبی دارند. کارت گرافیکی که تهیه می‌کنید باید دارای پورت‌های خروجی خوبی باشند تا بتوان بدون مانیتور یا بیش از دو مانیتور از آن استفاده کرد.

10 روش تشخیص نوع کارت گرافیک

تشخیص مدل کارت گرافیک کار ساده ای است که برخی افراد نمی‌دانند. ما در ادامه 10 روش تشخیص مدل کارت گرافیک را بیان می‌کنیم.

1. در ویندوز ۱۰ از طریق System Information
2. در ویندوز ۱۰ از طریق Task Manager
3. در ویندوز ۷ از طریق DirectX Diagnostic Tool
4. توسط Computer Management
5. از طریق رزولوشن صفحه نمایش
6. استفاده از نرم افزار تشخیص مدل کارت گرافیک GPU-Z
7. استفاده از نرم افزار تشخیص مدل کارت گرافیک HWiNFO
8. از طریق Display Settings
9. از طریق Device Manager
10.  از طریق نرم افزار سازنده و خواندن بیوگرافی آن

این روش‌ها هیچ کدام نسبت به هم برتری ندارند و راحت تر از هم نیستند شما با هر روشی که راحت تر بودید می‌توانید این کار را انجام دهید و مدل کارت گرافیک خود را بشناسید. روش‌های بیان شده روی ویندوز‌ها به روش یکسان نصب می شوند با تفاوت‌های کوچک که می‌توانید به آن دسترسی پیدا کنید.

به طور مثال با آمدن رابط PCIe ورژن ۴٫۰ و پهنای باند و در مجموع سرعت انتقال اطلاعات بهبود زیادی نسبت به ورژن‌های اولیه از خود نشان داد. اما به دلیل یکسان بودن نوع اسلات با صرف نظر کردن از ورژن رابط آن همچنان هر مادربردی که اسلات PCIe داشته باشد چه قدیمی و چه جدید، از هر نوع کارت گرافیکی که دارای پایه‌های اسلات PCIe باشد نیز پشتیبانی می‌کند. بنابراین اگر مادربردی داشته باشید که دارای اسلات توسعه PCIe باشد می‌توانید از هر نوع کارت گرافیک جدیدی استفاده کنید. اما تفاوت ورژن رابط PCIe در نسل‌های اول نسبت به نسل‌های آخر بسیار زیاد است.

چند سوال رایج درباره کارت گرافیک و مادربرد

کارت گرافیک به چه اسلاتی در مادربرد متصل می شود؟

بیشتر کارت گرافیک ها به اسلات PCI Express مادربرد متصل می شوند.

آیا باید نوع حافظه مادربرد و کارت گرافیک یکسان باشد؟

خیر، نیازی نیست یکسان باشند. چون دو حافظه مستقل از هم عمل می کنند.

جدیدترین نسخه PCI Express چیست؟

در حال حاضر PCIe 5.0 آخرین نسخه از PCI Express است.

اگر مادربرد از کارت گرافیک پشتیبانی نکند چه کاری باید کرد؟

احتمال خیلی زیاد این مشکل با آپدیت BIOS مادربرد رفع خواهد شد.

سخن پایانی

ما در این مقاله سعی کردیم کارت گرافیک و مادربرد مناسب یکدیگر را برای شما مشخص کنیم. بهتر است کارت گرافیکی را تهیه کنید که مناسب مادربردتان باشد و هرچه ورژن‌ها و سال‌های ساختشان به هم نزدیک باشد کارایی و سرعت بالاتری را برای شما فراهم می‌کنند. 

در هر صورت اگر باز هم سوالی درباره انتخاب و خرید کارت گرافیک مناسب مادربرد دارید میتوانید سوالات خود را با مشاوران لپ مال در میان بگذارید.