مهم ترین تفاوت های مادربرد گیمینگ و مادربرد معمولی

عاشقان بازی های کامپیوتری گاهی ساعت ‌ها در دنیای شگفت ‌انگیز بازی غرق می‌شوند و خود را جای کاراکتر آن می‌گذارند. آنچه که لذت بازی را چند برابر می‌کند، استفاده از تجهیزات تخصصی برای گیمینگ است. در این مقاله به تفاوت مادربرد گیمینگ با مادربرد معمولی می‌پردازیم.

گیمینگ یک سرگرمی به شدت محبوب در سراسر جهان است. تعداد کسانی که گیم انجام می‌دهند بیش از ۳ میلیارد نفر تخمین زده می‌شود. بعضی از آمارها از ارزش ۱۸۰ تا ۲۲۰ میلیارد دلاری صنعت بازی در سال ۲۰۲۲ خبر داده‌اند که دو برابر ارزش بازار صنعت فیلم است. گیمرهای حرفه‌ ای از دستگاه‌ هایی که مخصوصا برای گیم طراحی و ساخته شده‌اند استفاده می‌کنند. قطعاتی که در کامپیوتر شما قرار می‌گیرد روی کیفیت خروجی سیستم شما تاثیرگذار است. مادربرد اصلی ‌ترین قطعه در کامپیوتر شما است که وظیفه کنترل پردازشگر مرکزی و ایجاد ارتباط بین آن و سایر قسمت‌ها را بر عهده دارد. انتخاب مادربرد در زمان خرید مادربرد یا آپگرید کامپیوتر از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است؛ مخصوصا اگر سیستم خود را برای گیم تهیه می‌کنید. اما گاهی برای کاربران این سوال ایجاد می‌شود که تفاوت مادربرد بازی با مادربرد معمولی در چیست؟ آیا واقعا لازم است که برای بازی با یک سیستم شخصی، حتما از مادربرد مخصوص گیمینگ استفاده شود؟ در این مقاله به سوالات شما پاسخ داده خواهد شد.

همانطور که در بالا گفته شد، مادربرد مهم‌ترین قطعه از کامپیوتر است که کار انتقال جریان به دیگر بخش‌های حیاتی سیستم را انجام داده و بین قطعات ارتباط برقرار می‌کند. برای عملکردهای کامپیوتری شدید مانند گیمینگ یا پردازش سنگین، مادربرد باید از قدرت بیشتری برخوردار باشد تا جریان قوی برق و عملیات مداری سریع را تحمل کند. بدون داشتن یک مادربرد قدرتمند، واحد پردازنده کامپیوتر شما در نهایت کند بوده یا بیش از حد داغ خواهد شد. حالا برای درک این که تاثیر مادربرد بازی چقدر است ابتدا باید تفاوت بین مادربرد گیمینگ با مادربرد معمولی را بدانیم.

تفاوت مادربرد گیمینگ با مادربرد معمولی

همانطور که نام این مادربردها نشان می ‌دهد، مادربرد بازی برای کامپیوترهایی با کارایی بالا و حرفه ‌ای ساخته شده ‌اند. این قطعات مختص اجرای برنامه ‌های سنگین چندرسانه‌ ای شامل بازی ‌ها هستند. تفاوت مادربرد گیمینگ با مادربرد معمولی فقط به اپلیکیشن ‌هایی که این قطعات می‌توانند اجرا کنند محدود نمی‌شود. مادربرد بازی از قدرت بالاتری برخوردار بوده و شامل امکانات بیشتری است اما همه افراد به آن نیاز ندارند. در ادامه به تفاوت‌های این دو می‌ پردازیم.

پشتیبانی CPU

مادربرد باید از یک CPU که بتواند سرعت اجرای سریعی برای مدیریت برنامه های پیشرفته داشته باشد، پشتیبانی کند. مادربرد گیمینگ پتانسیل پشتیبانی از CPU های آنلاک شده را دارد که مادربرد معمولی چنین قدرتی ندارد. CPU آنلاک شده به مدلی گفته می شود که قفل افزاینده کلاک آن باز شده باشد. این طراحی امکان اورکلاک بیشتر را فراهم می‌کند که طی آن نرخ کلاک واحد پردازنده با سرعتی بالاتر از آنچه که برایش در نظر گرفته شده، اجرا می شود.  اورکلاک زمانی مفید است که برنامه های بسیاری به طور همزمان در حال اجرا هستند مخصوصا برنامه هایی که نیاز به انرژی مضاعف دارند. اما اورکلاک در عین حال می‌تواند خطرناک هم باشد چون ممکن است باعث داغ شدن بیش از حد شود. مادبرد باید قدرت کافی برای پشتیبانی از گرمای ایجاد شده از اورکلاک را داشته باشد؛ مادربرد بازی این ویژگی را دارد.

پشتیبانی از RAM

وظیفه RAM نگهداری از اطلاعاتی است که کامپیوتر شما برای کار به آن نیاز دارد. کامپیوتری که RAM بالاتری دارد می‌تواند داده های بیشتری را مدیریت کرده و سریع‌تر اجرا شود. مادربرد می‌تواند مقدار بالایی از RAM را در یک زمان مدیریت کند. مادربرد معمولی تا ۱۶ گیگابایت رم را پشتیبانی می کند که این مقدار برای مادربرد گیمینگ ۳۲ یا ۶۴ گیگابایت است. بیشتر اپلیکیشن های گیمینگ نیاز به حداقل 8 گیگ RAM دارند؛ گرچه بعضی از برنامه های پیشرفته حتی تا ۸ یا ۱۶ گیگ RAM هم استفاده می کنند. مادربرد سیستم شما باید به اندازه کافی قدرتمند باشد که از عهده این حجم از داده برآید.

همچنین می توانید درباره خرید مادربرد DDR5 بخوانید.

شاید مجبور باشید چندین RAM را به مادربرد خود اضافه کنید تا توان آن را بالا ببرید. برای مثال نمی‌توانید یک RAM شانزده گیگ را به مادربرد خود اضافه کنید تا ظرفیت آن را بالا ببرید. بلکه باید از چهار RAM چهار گیگ یا دو RAM هشت گیگ استفاده کنید تا ظرفیت لازم را به دست آورید. در بیشتر مادربردها باید تعداد RAM به صورت جفت نصب شوند تا مادربرد بتواند داده های بیشتری را خوانده و عملکرد کلی حافظه را ارتقا بدهد.

پشتیبانی از سیستم خنک کننده

هر مادربرد باید یک سیستم خنک کننده داشته باشد. خنک کننده های هوایی که به شکل فن هستند در بیشتر مادربردهای معمولی وجود دارند. فن می‌تواند برای تولید هوای خنک و جریان مناسب هوا درون کامپیوتر یک انتخاب ایده‌آل باشد. اما باید به طور مرتب فن را چک کنید تا مطمئن شوید که گرد و غبار نگرفته و از کار نیفتاده باشد. مادربرد گیمینگ از خنک کننده آبی استفاده می کند. یک CPU قدرتمند و کارت گرافیک های حرفه‌ای، گرمای زیادی تولید می کنند و نیاز به قدرت بیشتر برای خنک شدن و اطمینان از سلامت دارند. سیستم خنک کننده آبی از یک حلقه که با مواد سردکننده پر شده استفاده می‌کند تا دمای سیستم را پایین بیاورد. ماده سردکننده به خوبی در مادربرد جریان پیدا کرده و شدت حرارت را کاهش می‌دهد. این طراحی بی صدا بوده و عملکرد سیستم را بدون آزار و ایجاد مزاحمت برای کاربر افزایش می دهد.

اسلات هارد درایو

مادربرد گیمینگ باید از هارد درایوهایی استفاده که توانایی مدیریت داده های زیاد را دارند. بازی ها معمولا به چندین گیگابایت فضا برای فایل های ضروری جهت اجرا نیاز دارند؛ نیازی به گفتن نیست که این فضا باید برای فایل های ذخیره شده و آپدیت های ضروری برای آینده هم در نظر گرفته شود. مادربرد بازی اغلب دارای اسلات های اضافه PCI، SATA یا پشتیبانی از کابل های SATA است. این اسلات ها برای هارد درایوهای پیشرفته و دارای ظرفیت بالا شامل درایوهای حالت جامد (SSD) هستند که سریع‌تر اجرا شده و می‌توانند به یکباره داده های زیادی را مدیریت کنند.

مادربرد معمولی برای عملکردهای ساده و معمولی مانند درایو هارد دیسک، کارایی فوق‌العاده‌ای دارد. این مدل‌ها می‌توانند با هارد درایوهای کوچک تر که نیازی به پیش شرط‌های فنی زیادی ندارند، کار کنند.

اسلات کارت گرافیک

همه مادربردهای دارای اسلات کارت ویدیو هستند. گرچه پردازنده گرافیکی اختصاصی روی مادربرد می‌تواند مفید باشد اما توصیه می شود یک ویدیو کارت هم به آن اضافه کنید. این کارت توان گرافیکی کامپیوتر را توسعه می‌دهد. مادربرد معمولی دارای اسلات AGP است که می‌تواند از پهنای باند امتداد یافته بین عملکردهای خواندن و نوشتن پشتیبانی کند. بیشتر کارت های AGP می‌توانند تا ۲۶۷ مگابایت بر ثانیه را بخوانند؛ قدرتمندترین مدل های AGP می توانند سرعت خواندن را تا ۲.۱۳۳ گیگابایت بر ثانیه پشتیبانی کنند.

مادربرد گیمینگ از PCI Express x16 یا فرمت PCIe پشتیبانی می‌کند که این سیستم می‌تواند سرعت های ۴ گیگابایت بر ثانیه را در عملیات خواندن و نوشتن مدیریت کند. این میزان برای هدف گیمینگ و پلی بک ویدیوها و سایر محتوای اچ دی کاملا ایده‌ال است. در زمان خرید مادربرد بازی باید به دنبال پشتیبانی آن از PCI Express x16 باشید. قدرتمندترین کارت های گرافیک روی فرمت PCIe اجرا خواهند شد. حتماً قبل از اقدام به خرید مادربرد و کارت گرافیک خوب مطالعه کنید که چه کارت گرافیکی مناسب مادربرد من است؟

پشتیبانی صوتی

کیفیت صدای یک بازی دقیقا به اندازه کیفیت گرافیکی آن مهم است. کارایی مادربرد باید در حدی باشد که بتواند عملکردهای گرافیکی را به خوبی مدیریت کرده و سیگنال قدرتمندی تولید کند. مادربرد گیمینگ دارای اتصالاتی با روکش طلا در پنل I/O خود است. طلا ظرفیت خازنی بالاتری داشته و می‌تواند سیگنال ها را بهتر از هر ماده دیگری منتقل کرده و یک ارتباط پایدار ایجاد کند.

یک DAC یا مبدل دیجیتال به آنالوگ می تواند در هر دو نوع مادربرد بازی و معمولی وجود داشته باشد. اما احتمالا بیشتر آن را در مادربرد بازی پیدا کنید. این مبدل برای تبدیل سیگنال های دیجیتال به سیگنال های ساده آنالوگ که خواندن آن برای افراد ساده‌تر است، ضروری است. خازن های مناسب هم برای موفقیت سیستم صوتی مادربرد، ضروری است. مادربردهای گیمینگ i7 8700K معمولا از خازن های پیشرفته که می توانند انرژی و سیگنال را سریع تر از بقیه خازن ها مدیریت کنند، استفاده می‌کنند. خازن های Nichicon اغلب در بعضی از مادربردها وجود دارد و همین ویژگی، این خازن ها را از بقیه قدرتمندتر می سازد.

پشتیبانی کابل

مادربرد معمولی مانند بقیه مدل‌ها نیاز به کابل های زیادی ندارد و در بیشتر مواقع از ارتباط مستقیم استفاده می‌ کند. مادربرد گیمینگ از کابل اضافی استفاده می کند که برای انتقال مقادیر بالای داده به صورت یکجا، ضروری است. رابط SATA از چندین پین برای ایجاد یک ارتباط استفاده می کند و می تواند چندین گیگابایت داده را در هر ثانیه مدیریت کند. ارتباط SATA می تواند برای بعضی از کارت های گرافیک، سیستم های خنک کننده و سایر ابزارهای قدرتمند که مادربرد از آنها استفاده می کند، ضروری باشد. شما می توانید در پایانه های مادربرد، پورت های کوچکی را مشاهده کنید که کابل های SATA وارد آنها می شوند. این پورت ها دارای قفل هستند که کابل در حین کار از آنها خارج نشود. این نوع طراحی از قطع شدن ارتباط و از کار افتادن هر فرآیندی، جلوگیری می کند.

آیا واقعا به یک مادربرد گیمینگ نیاز داریم؟

لازم به تاکید دوباره نیست که مادربرد هسته مرکزی سیستم شما است که بقیه اجزا به آن وصل می شوند. حالا شاید از خود بپرسید که چرا به مادربرد گیمینگ نیاز دارید؟ مگر همه مادربردها شبیه هم نیستند؟ پاسخ این سوال منفی است. مادربرد مخصوص گیمینگ امکانات بیشتری دارد که می تواند در مجموع، تجربه لذت بخشی را برای گیمرها فراهم کند. در ادامه نگاهی به مزایا و معایب خرید مادربرد بازی می اندازیم.

مزایای مادربرد گیمینگ نسبت به مادربرد معمولی

قابلیت بالاتر در اورکلاک

اگر می خواهید بیشترین بهره را از CPU خود ببرید، به مادربردی نیاز دارید که بتواند از عهده اورکلاک سنگین برآید. اورکلاک به عملی گفته می شود که طی آن ولتاژ پردازشگر در سطحی بالاتر از آنچه که برایش ساخته شده، قرار می گیرد. طراحان و سازندگان مادربردهای گیمینگ، این قطعات را با در نظر گرفتن امکان اورکلاک می‌سازند و امکانات جانبی آن مثل سیستم خنک کننده را با توجه به نیازهایی که این نوع مادربرد دارد، ارائه می‌دهند.

گزینه های بیشتر برای ارتقا

مادربرد بازی اغلب دارای اسلات های PCI Express بیشتری از مادربردهای معمولی است و همین ویژگی به شما امکان توسعه و ارتقای کارت هایی مانند کارت گرافیک، کارت صدا و کارت شبکه را می دهد. این مادربردها معمولا دارای پورت SATA برای دستگاه های ذخیره محتوا مانند هارد درایو یا SSD  هستند.

صدای فوق العاده

بیشتر مادربردهای گیمینگ با امکانات صوتی عالی که تفاوت چشمگیری با رقبای معمولی خود دارد، به بازار ارائه می شوند. اگر به دنبال خروجی صدای باکیفیت بدون نیاز به ارتقای کارت صدا هستید، مادربرد گیمینگ می تواند انتخاب خوبی باشد.

زیبایی

این مورد کاملا در افراد مختلف فرق می کند اما بسیاری از گیمرها ظاهر مادربردهای گیمینگ را با آن LED های نورانی و استایل جذاب ترجیح می دهند. اگر می خواهید تجهیزات گیم شما زیباترین ظاهر را داشته باشد، مادربرد بازی یک انتخاب عالی است.

دوام

مادربرد گران قیمت یعنی اجزای سازنده آن کیفیت بالاتری دارند. خازن های ارزان اغلب یک نقطه ضعف در مادربردهای ارزان محسوب می شود. مادربردهای گران دارای اجزای بهتری برای جریان برق هستند و دارای لایه های بیشتر و ساختار باکیفیت تری هستند. اگر قطعات حرفه‌ای که در اثر کار داغ شده و نیاز به انرژی بالا دارند را در یک بُرد بی کیفیت قرار بدهید، در نهایت یک سیستم ناپایدار خواهید داشت. این سیستم ها معمولا ۹۰ درصد مواقع کار می کنند اما یکباره بدون هیچ دلیل مشخصی، از کار می افتند. مادربرد گیمینگ از کیفیت ساخت بالا برخوردار بوده و از سایر قطعات حرفه ای به راحتی پشتیبانی می کند. مادربردهای گران علاوه بر امکانات گفته شده، صفحه نمایش عیب یابی، سیستم خنک کنند با کیفیت و بهتر، BIOS دوگانه و چندین امکانات دیگر را ارائه می دهند. گرچه موارد بی کیفیت هم در بین مادربردهای گیمینگ وجود دارد اما بیشتر آنها کاملا مفید بوده و در بهبود عملکرد سیستم بازی نقش دارند.

تنها نکته منفی که در مورد مادربرد گیمینگ وجود دارد قیمت بالای آن است. هرچند با مطالعه مقاله حتما می دانید که این بالا بودن قیمت، بی دلیل نیست و شما بابت پولی که پرداخت می کنید، امکانات و کیفیت دریافت خواهید کرد.

نتیجه گیری نهایی

با مطالعه این مقاله می توان به این نتیجه رسید که خرید مادربرد گیمینگ برای افرادی که گیمر حرفه‌ای هستند و می خواهند از نهایت پتانسیل سیستم خود استفاده کنند، کاملا ضروری است. نمی توان انکار کرد که مادربردهای معمولی میان رده هم تا حدودی می توانند نیازهای یک گیمر را فراهم کنند اما در نهایت به نقطه‌ای می رسید که به دلیل محدودیت مادربرد معمولی، مجبور به ارتقای سیستم به یک سیستم بازی خواهید شد.

اگر شما هم جزو عاشقان بازی های کامپیوتری هستید، در قسمت نظرات از تجربه خود در تهیه سیستم مناسب برای بازی بنویسید. به نظر شما مادربردهای معمولی جدید می توانند نیاز به مادربرد گیمینگ را رفع کنند؟ تا چه حد بودجه را برای خرید مادربرد بازی، معقول می دانید؟

سوالات رایج در مورد مادربرد بازی

مادربرد بازی به چه تعداد اسلات PCI نیاز دارد؟

همانطور که در بالا گفته شد کارت های گرافیکی یا سایر کارت های قابل اتصال مانند کارت شبکه در این اسلات ها نصب می شوند. بیشتر کامپیوترهای گیمینگ به تنها یک اسلات PCIe برای کارت گرافیک و یا دو اسلات برای نصب کارت شبکه نیاز دارند.

آیا همه مادربردها از اورکلاک پشتیبانی می کنند؟

خیر، همه مادربردهای از اورکلاک CPU پشتیبانی نمی کنند. این امکان به چیپ ست مادربرد بستگی دارد. مثلا تمام چیپ ست های جدید AMD از اورکلاک پشتیبانی می کنند اما در مورد محصولات Intel اینطور نیست؛ چیپ هایی که با Z مشخص می شوند (مثل Z390 و Z490) از این قابلیت برخوردار هستند. در نظر داشته باشید که برای اورکلاک کردن، CPU باید آنلاک باشد.

آیا همراه با مادربرد گیمینگ، کابل SATA هم در بسته قرار دارد؟

بلکه تمام مادربردهای جدید حداقل یکی و گاهی دو کابل داده SATA برای اتصاب هارد درایو SATA به مادربرد دارند.

چطور تشخیص دهیم که مادربرد از بیش از یک کارت گرافیک پشتیبانی می کند؟

معمولا مادربردهای حرفه ای همزمان از چند کارت گرافیک پشتییبانی می کنند اما مادربردهای میان رده و معمولی از تنها یک کارت گرافیک پشتیبانی می کنند.

آیا همه مادربردها بلوتوث دارند؟

خیر همه مادربردها قابلیت بلوتوث را ندارند. اگر نیاز به پشتیبانی بلوتوث دارید، در زمان خرید به مشخصات مادربرد توجه کنید یا می توانید یک آداپتور PCIe WiFi خریداری کنید که بلوتوث هم دارد.