انواع مادربردها بر اساس اندازه و نوع کاربری آن ها

برد اصلی کامپیوتر یکی از مهمترین اجزای آن می باشد که مدل های مختلف آن در انواع کارها استفاده می شود و توانایی مناسب را به کاربر ارائه می دهد. بررسی انواع مادربردها بر اساس اندازه و نوع کاربری آن ها به شما کمک می کند که با دقت بالاتری بهترین مادربرد را انتخاب کنید و در ساخت و توسعه کامپیوتر به روش دلخواه خود عمل کنید.

اگر داخل یک کامپیوتر یا لپ تاپ را بررسی کنید خواهید دید که تقریبا تمام بخش های سخت افزاری به برد اصلی متصل می باشند و از طریق آن با پردازنده مرتبط می شوند. ویژگی های مادربرد با توجه به ابعاد متغیر است، یعنی اگر فرم فاکتور برد شما کوچک باشد ویژگی های آن محدود خواهد بود و فرم فاکتور بزرگتر به معنی امکانات بیشتر برای بهره وری بیشتر می باشد.

مین بردها بر اساس ویژگی های متفاوتی از قبیل ماژول رم، نسل پردازنده، کاربرد و مشخصه های ویژه ای همچون وای فای یا نورپردازی RGB دسته بندی می شوند که فرم فاکتور از متداول ترین ویژگی ها برای دسته بندی مادر بردها می باشد و در کاربرد آن نیز تاثیر دارد.

انواع مادربردها براساس فرم فاکتور

هر مین برد دارای چندین لایه فایبرگلاس، قطعات اتصال مسی و صفحات مسی برای انتقال داده و برق می باشد و بر روی صفحه آن نیز قطعات الکترونیکی، درگاه های اتصال و کانکتورها قرار دارند. تعداد درگاه های اتصال و کانکتور ها در استفاده های متفاوت متغیر می باشد، به طور مثال اگر شما می خواهید که پردازش های گرافیکی سنگین انجام دهید و همزمان چند کارت گرافیک را به لپ تاپ خود متصل کنید تعداد درگاه های PCIE مورد نیاز شما افزایش می یابد یا اگر می خواهید یک کامپیوتر قابل حمل داشته باشید باید از یک مین برد با ابعاد کوچک استفاده کنید تا بتوانید آن را در کیس کوچکی قرار داده و با سهولت بیشتری جا به جا کنید.

مادربرد Mini ITX

درست همانگونه که از اسم این فرم فاکتور مشخص است ابعاد کمی دارد و در کامپیوتر های کوچک استفاده می شود. ابعاد این مادر برد 170*170 میلی متر می باشد و با محدود کردن بعضی از ویژگی ها در فضای کم نیز می تواند کارایی مناسب را به شما ارائه دهد. این فرم فاکتور برای اولین بار در سال 2001 ارائه شد و هنوز در کامپیوتر های قابل حمل و کوچک استفاده می شود. یک کامپیوتر کوچک بر روی میز کار که به راحتی می توانید آن را جابه جا کرده و با خود ببرید می تواند در بسیاری از شرایط به نیازهای شما پاسخ دهد. اگر یک دانشجو هستید یا در خانه ای کوچک زندگی می کنید این مین برد انتخاب درستی برای شما خواهد بود که با صرفه جویی در فضا بازدهی تقریبا مشابه مین بردهای بزرگتر را به شما می دهد.

این فرم فاکتور ویژگی های منحصر به فردی دارد که یکی از مهمترین آن ها صرفه جویی در مصرف انرژی می باشد که در نتیجه دمای کمتری در فضای کامپیوتر ایجاد می کند و سیستم با توانایی بهتر و کاهش امکان خرابی عمل می کند.

چرا باید از مادربرد Mini-ITX استفاده کنیم؟

1.       اگر می خواهید در کنار سینمای خانگی خود یک کامپیوتر جمع و جور داشته باشید تا دسترسی بیشتری در تماشای فیلم و سریال و حتی وب گردی داشته باشید، مین برد Mini-ITX کاملا برای شما مناسب است. البته اگر یک سیستم حرفه ای برای اورکلاک می خواهید باید از این فرم فاکتور صرف نظر کنید و سراغ مین برد هایی بروید که اسلات کارت گرافیک بیشتری داشته باشند.

2.     حداکثر بهره برداری از فضا یکی دیگر از دلایل مهم برای خرید این محصول می باشد، قرار دادن یک کیس با ابعاد کم روی میز کار یا زیر آن امکان استفاده بهتر از فضا را برای شما فراهم می کند. برد های Mini ITX در کیس های کوچکی قرار می گیرند و دسترسی راحت تری را به نسبت همنوعان بزرگ تر خود در اختیار شما قرار می دهند. فضای اداری و اتاق های کوچک بهترین مکان برای حضور و ایفای نقش یک Mini-ITX جذاب خواهد بود.

3.    قابل حمل بودن نیز یکی از دلایلی است که می تواند شما را به این محصول جذب کند، اگر برای انجام کارهای گروهی نیازمند این هستید که کامپیوتر خود را جابه جا کرده و کارهایتان را بدون محدودیت مکانی انجام دهید یا برای ارائه پروژه های خود نیاز به کامپیوتری دارید که دارای سخت افزاری قدرتمند تر از لپ تاپ ها باشد چیزی که دقیقا به آن نیاز دارید یک مین برد Mini-ITX می باشد.

هر چند این فرم فاکتور می تواند انتخاب دوست داشتنی باشد اما گاهی باید از آن دوری کنید، Mini-ITX ها در کل دارای اسلات های توسعه محدود هستند، از پردازنده های سطح بالا پشتیبانی نمی کنند و به دلیل معماری فشرده ای که دارند خنک سازی سیستم درون آن ها به خوبی صورت نمی گیرد. از سه ویژگی ذکر شده می توان به این نتیجه رسید که اگر به دنبال مین بردی هستید که می خواهید سخت افزار قدرتمند به آن متصل کنید و آن را توسعه دهید یا اگر پردازش های سنگین و اورکلاک کنید باید به سراغ فرم فاکتور بزرگتری بروید تا بازدهی مورد نظرتان را به شما ارائه دهد. این مادر برد در ویژگی های اساسی دسترسی مطلوبی را به ما ارائه می دهد اما فقط یک اسلات PCIe و دو اسلات رم DIMM دارد.

مادربرد Micro-ATX

فرم فاکتور بعدی که به بررسی آن می پردازیم Micro ATX می باشد که با نام mATX نیز شناخته می شود. ابعاد این مین برد 244*244 میلی می باشد و بعضی از آنها نیز با ابعاد 244*206 ارائه می شوند. فرم فاکتور های mATX و ATX با یکدیگر شباهت زیادی دارند اما بعضی از ویژگی های آن برای صرفه جویی در فضا محدود شده اند. کیس های برجی کوچک یا Mini Tower برای این نوع فرم فاکتور مناسب می باشد اما اگر بخواهید که فضا برای گردش بهتر هوا درون کامپیوتر شما باشد می توانید از کیس های بزرگتر نیز استفاده کنید. برد های M-ATX محصولات عامه پسندی هستند و در انواع محیط ها استفاده می شوند، آن ها برای انواع کاربردها استفاده می شوند و عملکرد نسبتا قدرتمندی را ارائه می دهند.

اگر برای کارهایی همچون مولتی مدیا، برنامه نویسی، انجام کارهای روزانه و تحصیلی، برنامه نویسی و حتی رندرینگ و اجرای بازی می خواهید کامپیوتر خود را آماده کنید micro ATX عملکرد مورد نظرتان را به شما ارائه می دهد؛ اما این مین برد با وجود ویژگی های خارق العاده ای که دارد برای پردازش های گرافیکی حرفه ای و اورکلاک ضعیف است و باید فرم فاکتوری حرفه ای تر از mATX را تهیه کنید.

مادربرد micro ATX از دیگر انواع بردها قیمت کمتری دارد و برای توسعه سخت افزار نیز امکانات مناسبی را ارائه می دهد و تا 4 اسلات رم DIMM را پشتیبانی می کند که در مادربرد های DDR5 این به معنی افزایش حافظه تا 256 گیگ و بیشتر می باشد، تا حداکثر 2 اسلات PCIe را دارا می باشد و دومین آن در لبه پایینی برد قرار دارد که نصب کارت گرافیک دوگانه را تا حدودی دشوار می کند، همچنین اسلات هایی از قبیل PCIe x4 و PCIe x1 و کانکتورهای USB و SATA کمتری به نسبت مادر بردهای ATX دارد.

چرا باید مادربرد Micro ATX را انتخاب کنیم؟

1.       استفاده از امکانات متداول یک کامپیوتر در فضایی فشرده می تواند اولین گزینه برای انتخاب این مین برد باشد. اگر می خواهید که از یک کیس کوچک استفاده کنید اما همچنان سخت افزارهای اولیه و اصولی را در سیستم خود قرار دهید میکرو ای تی ایکس می تواند انتخاب خوبی باشد که حتی اگر کامپیوتر را روی میزتان قرار دهید نیز همچنان فضای آزاد خوبی را بر روی میز کارتان خواهید داشت.

2.     دومین دلیل برای انتخاب این فرم فاکتور پرداخت هزینه کمتر می باشد، هر چند که مین برد های Mini ITX اندازه کوچکتری دارند اما تکنیک های ساخت آن ها هزینه بیشتری می برد و در تولید برد های ATX نیز اسلات های بیشتری استفاده می شوند؛ در نتیجه اگر به هر دلیلی می خواهید که کامپیوتر شما هزینه زیادی نبرد Micro ATX انتخاب درستی برای شما خواهد بود.

3.    سومین دلیل نیز چند منظوره بودن این فرم فاکتور می باشد، بر اساس تحقیقات به دست آمده مین برد های Micro-ATX توانسته اند رضایت سه چهارم کاربران را به دست آورند و خواسته های آن ها را بر آورده کنند.

مادربرد ATX (Standard ATX)

فرم فاکتور استاندارد ATX نیز یکی از متداول ترین ها در سیستم های کامپیوتری می باشد، این مادربردها به دلیل داشتن اجزای متفاوت تا سال ها قابل توسعه هستند و امکان نصب اجزای متفاوت در آن ها وجود دارد. ابعاد آن ها 305*244 میلی متر می باشد و برای استفاده در کیس های نیمه برجی یا Mid Tower مناسب هستند.

ATX دارای هدر و درگاه های متفاوتی می باشد که اجازه اتصال فن های متعدد را به کاربر می دهد و تا 4 اسلات رم را دارا می باشد که به کاربر امکان استخراج بیشترین توانایی را از سخت افزار می دهد. اگر اورکلاک کردن کاری است که شما می خواهید انجام دهید یا برای تدوین و تهیه رندر های سنگین اقدام کنید پیشنهاد ما به شما مادربرد ATX می باشد.

به چه دلایلی باید مادربرد ATX را بخریم؟

1.       اورکلاک کردن رم، کارت گرافیک و پردازنده می تواند یکی از اولین دلایل جذب شما به مادربرد های ATX باشد. زمانی که آن را با Micro-ATX و Mini-ITX مقایسه کنید متوجه خواهید شد که گزینه ایده آل فرم فاکتور Standard-ATX خواهد بود. این مین برد ها دارای بخش های مستقل متعددی هستند که به شما اجازه نصب چندین کارت گرافیک، رم و هارد و نیز تجهیزات فن، هیت سینک و مسیرهای متفاوت خنک سازی را می دهد تا به خوبی بتوانید بیشترین توانایی ممکن را از کامپیوتر خود دریافت کنید. همچنین در بعضی از آن ها امکاناتی خاص برای تزیین فضای داخلی کیس و تهیه یک سیستم گیمینگ زیبا وجود دارد.

2.     اگر یک سیستم حرفه ای برای گیمینگ می خواهید این مادربرد ها برای خدمت به شما با تمام توانا خود آماده هستند و شما را نا امید نخواهند کرد، امکان استفاده از چند کارت گرافیک به طور همزمان و اجرای بازی ها با کیفیت عالی در ATX به راحتی در دسترس است. همچنین می توانید اجزای سخت افزاری خود را به نحوی درون کیس خود قرار دهید تا عملیات خنک کردن سیستم بهتر شکل بگیرد. هر چند تفاوت مادربردهای گیمینگ و معمولی فقط در اندازه آن ها نمی باشد اما فرم فاکتور یکی از پر اهمیت ترین نکات می باشد.

3.    دلیل دیگر برای انتخاب این فرم فاکتور راحتی در استفاده آن می باشد، مهم نیست که درباره کامپیوتر و اجزای سخت افزاری آن تا چه حد می دانید، در هر صورت این مین برد برای استفاده گزینه راحتی می باشد و برای اتصال انواع تجهیزات به شما امکانات لازم را می دهد. مادربرد ATX درگاه های متفاوت و متعددی را در یک پکیج جامع به شما ارائه می کند تا بتوانید اجزای متفاوتی را به آن متصل کنید.

مادربرد E-ATX (Extended ATX)

بزرگترین نوع ای تی ایکس فرم فاکتور EATX می باشد که در بازار تکنولوژی کمیاب می باشد و با وجود اینکه این مادر برد هم از خانواده ای تی ایکس ها می باشد اما با دیگر همنوعان خود قابل مقایسه نیست. توانایی این مین بردها بسیار بالاست و از سیستم های پیشرفته ای برخوردار هستند، اندازه آن 305*277 میلیمتر می باشد که برای بهره برداری پیشرفته و چیدمان به خصوص اجزا می باشد. چیپست های حرفه ای برای بهره وری از پردازنده های حرفه ای همچون AMD threadripper به منظور توانایی بالا و بی وقفه پردازشی، تا حداکثر 8 عدد اسلات رم، اتصال همزمان 3 یا 4 کارت گرافیک در سیستم و پشتیبانی از تکنولوژی های پیشرفته مانند SLI و Crossfire از ویژگی های این مین بردها می باشد. E-ATX قیمت بالایی دارد که با توجه به امکانات و توانایی آن قبل قبول است، هر چند که E-ATXبه صورت تخصصی فرم فاکتور مادربردهای گیمینگ می باشد اما بسیاری از کاربران از فرم فاکتور ATX استفاده می کنند و فقط افرادی که به شکل حرفه ای به دنبال اورکلاکینگ هستند به سراغ آن می روند.

چرا باید به سراغ فرم فاکتور EATX برویم؟

این مادر بردها به دلیل اینکه شما را قادر به نصب چندین کارت گرافیک می کنند و نیز از پردازنده های رده بالا پشتیبانی می کنند برای انجام پردازش های بسیار سنگین انتخاب می شوند. اورکلاک های بی وقفه و حرفه ای، رندر گیری های سنگین با فریم ریت بالا و اجرای بازی های سنگین با رزولوشن بالا و داده های بسیار سنگین دقیقا کاری می باشد که EATX به بهترین شکل آن را انجام می دهد.

سوالات متداول

متداول ترین فرم فاکتور های مادربرد کدام ها هستند؟

درست است که 4 فرم فاکتور اصلی برای مین بردها در بازار وجود دارد اما اکثر کاربران به دلیل کاربری راحت و دسترسی راحت برای خرید به استفاده از فرم فاکتور های Micro ATX و ATX می پردازند.

در میان دو مادربرد mATX و ATX کدام یک انتخاب بهتری می باشد؟

اگر شما یک کامپیوتر خانگی، اداری، گیمینگ و رندرینگ سبک می خواهید فرم فاکتور micro ATX انتخاب خوبی برای شما خواهد بود، اما اگر کیفیت بالا در اجرای بازی های سنگین و گرفتن رندرهای سنگین با بالاترین سرعت ممکن را می خواهید باید از ATX استفاده کنید.

کدام فرم فاکتور برای کامپیوتر گیمینگ مناسب است؟

به دلیل استفاده از چند کارت گرافیک و رم در کامپیوتر های گیمینگ مادربردهای ATX و E-ATX انتخاب بهتری هستند که دارای درگاه های توسعه متعددی هستند و می توان با امکانات بهتری حداکثر عملکرد را از سیستم استخراج کرد.

سخن پایانی

مادربرد ها بر اساس فرم فاکتور و اندازه به 4 دسته بندی تقسیم می شوند که دو نوع micro ATX و ATX در بازار با دسترسی راحت تری به فروش می رسند و مورد توجه اکثر کاربران هستند. مادربردها دارای ویژگی های متفاوتی هستند که باید در هنگام خرید به آن ها توجه کنید تا بتوانید بازدهی مورد نظر خود را دریافت کنید. پیشنهاد می کنیم برای شناخت بیشتر مادربرد ها به مجله لپ مال مراجعه کرده و مطالب ما درباره مادربرد ها را مطالعه کنید تا مثل یک حرفه ای خرید کنید.