چه مقدار رم لپ تاپ برای چه کاری مناسب است؟

در حالیکه عوامل مختلفی بر روی عملکرد یک سیستم کامپیوتری (خواه دسکتاپ، خواه لپ تاپ) تاثیرگذارند؛ با این حال برخی از قطعات سخت افزاری از اهمیت بسیار بالاتری نسبت به سایر قطعات برخوردارند. به عنوان مثال، در هنگام وجود خرابی در اجزائی مانند «صفحه کلید، بلندگو و ..» سیستم همچنان قادر به ارائه عملکرد (روشن شدن و اجراء نرم افزارهای موردنیاز کاربر) است و می توان با اتصال آن به یک صفحه کلید یا بلندگو خارجی همچنان از آن استفاده کرد. این در حالی است که عملکرد قطعات سخت افزاری حائز اهمیتی همچون «پردازنده، کارت گرافیک، رم، هارد و ...» به صورت کاملاً مستقیم با عملکرد کلی سیستم ارتباط داشته و در صورت وجود خرابی یا ضعف در عملکرد این اجزاء، سیستم نیز قادر به ارائه عملکرد صحیح نخواهد بود. به همین دلیل قصد داریم تا در این مطلب از لپ مال ضمن معرفی رم لپ تاپ، بهترین ظرفیت رم برای لپ تاپ های مختلف را بر اساس نوع کاربری آن ها بررسی کنیم و به شما در انتخاب رم مناسب برای لپ تاپ ایده آل خود کمک کنیم. با ما همراه باشید.

رم چیست؟

رم (RAM) مخفف عبارت «Random-access memory» و به معنای «حافظه دسترسی تصادفی» است. این قطعه سخت افزاری به عنوان یکی از کلیدی ترین اجزاء سیستم های کامپیوتری در نظر گرفته می شود و وظیفه ذخیره سازی فوری اما موقتی اطلاعات مورد نیاز سایر قطعات سخت افزاری مهم مانند: «واحد پردازش مرکزی (CPU)، واحد پردازش گرافیک (GPU) و ..» برای اجراء صحیح و سریع تمامی نرم افزارها از جمله «سیستم عامل و سایر نرم افزارهای کاربردی» را بر عهده دارد. در واقع می توان گفت که رم لپتاپ، حافظه کوتاه مدت آن بوده و برخلاف فضاهای ذخیره سازی دائمی مانند هاردهای «HDD یا SSD» اینترنال، پس از راه اندازی مجدد لپ تاپ به طور کامل بازنشانی می شود.

انواع حافظه

به طور کلی حافظه های کامپیوتری در یکی از 3 دسته بندی زیر جای می گیرند:

SRAM

SRAM یا «حافظه دسترسی تصادفی استاتیک» به عنوان سریع ترین و گران قیمت ترین انواع حافظه شناخته می شوند. این نوع از حافظه ها سرعت بسیار بالایی برای نوشتن/ خواندن داده ها را ارائه می دهند و در عین حال، انرژی کمتری را نسبت به سایر انواع حافظه مصرف می کنند.

DRAM

DRAM یا «حافظه دسترسی تصادفی دینامیک» نسبت به SRAM کندتر بوده و انرژی بیشتری را نیز مصرف می کند. با این حال این نوع از حافظه ها ظرفیت ذخیره سازی بسیار بالاتری را نسبت به SRAM را ارائه داده و به واسطه برچسب قیمتی ارزان تر خود به عنوان «واحد اصلی» در رم لپ تاپ، عملکرد خود را به نمایش می گذارد.

در حالت کلی می توان گفت که DRAM ها در اغلب موارد در «سرورها، حافظه اصلی و کارت های گرافیکی» به کار گرفته می شوند. این در حالی است که SRAM ها در طیف متنوعی از وسایل الکترونیکی استفاده شده و در سیستم های کامپیوتری با ارائه عملکرد به عنوان حافظه های کش (Cache) بر سرعت اجراء نرم افزارهای کاربردی می افزایند.

ROM

ROM یا «حافظه فقط خواندنی» نوعی دیگر از حافظه های کامپیوتری است که مسئولیت ذخیره سازی فایل های بسیار مهمی که هرگز تغییر نمی یابند یا حذف نمی شوند، مانند منوی بوت کامپیوتر، را بر عهده دارد.

ظرفیت مناسب رم لپ تاپ بر اساس نوع کاربری

بدون شک با شنیدن عبارت «رم»، «ظرفیت» اولین چیزی است که به ذهن همه ما خطور می کند! همان طور که می دانید ظرفیت رم یکی از تاثیرگذارترین عوامل بر روی ارائه عملکرد آن بوده و در اغلب موارد با افزایش ظرفیت رم، عملکرد سیستم به طرز چشمگیری بهبود می یابد. با این حال بی راه نیست اگر بگوییم که این «نیازهای اساسی کاربر» هستند که مناسب بودن ظرفیت یک رم لپ تاپ را تعیین می کنند! به همین دلیل توصیه می کنیم تا در آغاز فرآیند انتخاب رم لپ تاپ، ایده آل های خود از یک رم لپ تاپ خوب را تعریف کرده و نوع «کاربری» لپ تاپ را نیز مشخص کنید! به طور کلی ظرفیت رم پیشنهادی برای انواع کاربری های لپ تاپ به شرح زیر است:

رم مناسب لپ تاپ های روزانه

به طور کلی لپ تاپ های دارای کاربری «روزانه و عمومی» نسبت به سایر لپ تاپ ها به رم های دارای ظرفیت پایین تری نیاز داشته و در اغلب موارد پس از خریداری شدن، نیازی به ارتقاء ظرفیت رم خود نخواهند داشت. از این رو، توصیه می کنیم تا برای این نوع از لپ تاپ ها حداقل ظرفیت رم «8 گیگابایتی» را در نظر داشته باشید.

رم مناسب لپ تاپ های دانش آموزی و دانشجویی

به طور کلی می توان گفت که «سطح مقطع تحصیلی» دانش آموزان و دانشجویان، ایده آل بودن یا نبودن ظرفیت یک رم لپ تاپ را تعیین می کنند. به همین جهت توصیه می شود تا برای لپ تاپ های دانش آموزی مبتدی رم نوع DDR4 با ظرفیت حداقل 8 گیگابایتی را تهیه کنید.

از سوی دیگر به دلیل «طولانی بودن بازه زمانی تحصیلی» و «پیچیدگی و متغیر بودن نیازها» در دوره تحصیلات آکادمیک، به دانشجویان توصیه می کنیم تا رم نوع DDR5 با حداقل ظرفیت «16 گیگابایتی» را برای لپ تاپ خود انتخاب کنند.

رم مناسب لپ تاپ های گرافیک و رندرینگ

در حالت کلی در صورتیکه در رشته های گرافیکی مانند: «عکاسی، تدوینگری، معماری و ..» محصل و یا مشغول به کار هستید و همواره با نرم افزارهای گرافیکی و رندرینگ نظیر: «ادوبی فوتوشاپ، اتوکد یا 3DS MAX و ..» سر و کار دارید، توصیه می کنیم تا برای لپ تاپ خود رم نوع «DDR5» با حداقل ظرفیت «32 گیگابایتی» را برای رم لپ تاپ خود انتخاب کنید.

رم مناسب لپ تاپ های اداری

به طور کلی لپ تاپ های اداری به عنوان لپ تاپ های قدرتمند و همه کاره شناخته می شوند؛ چرا که کاربران این دسته از لپ تاپ ها عموماً بسیار پرمشغله بوده و در اغلب موارد به جا به جایی مداوم میان صفحات متعدد وب و اجراء همزمان چندین نرم افزار بر روی سیستم خود نیاز دارند! به همین جهت توصیه می کنیم تا برای دریافت بهترین عملکرد از لپ تاپ در هنگام مالتی تسکینگ، رم های نوع DDR4 یا DDR5 با حداقل ظرفیت «16 گیگابایتی» را برای لپ تاپ ادارای خود در نظر داشته باشید.

رم مناسب لپ تاپ های گیمینگ

همان طور که می دانید بازی های ویدیویی به شدت به قابلیت های گرافیکی لپ تاپ متکی هستند و در هر ثانیه حجم قابل توجهی از داده، که لازم است میان سخت افزارهای مختلف از جمله «پردازنده، کارت گرافیک، نمایشگر و ..» تبادل شوند، را تولید می کنند.

به همین دلیل پیشنهاد می کنیم تا حداقل ظرفیت «16 گیگابایتی» را برای رم لپتاپ های گیمینگ در نظر داشته باشید. با این حال در صورتیکه به اجراء بازی های مدرن پیچیده و حجیم مانند «Cyberpunk 2077 و Red Dead Redemption 2» بر روی لپ تاپ خود تمایل دارید، توصیه می کنیم تا توجه خود را بر روی رم های دارای ظرفیت 32 گیگابایتی (یا حتی بیشتر!) متمرکز سازید.

رم مناسب لپ تاپ های تولید و ویرایش محتوا تصویری

همان طور که کمی پیش تر ذکر شد، لپ تاپ های گرافیک محور به نسبت به سایر لپ تاپ به رم های قدرتمندتر و دارای ظرفیت بالاتری نیاز دارند. از این رو به تولیدکنندگان محتواهای بصری (خصوصاً محتواهای ویدیویی) توصیه می کنیم تا برای رم لپتاپ خود حداقل ظرفیت «32 گیگابایت» را در نظر بگیرند.

همچنین در صورتیکه همواره با فایل های ویدیویی «حجیم، طولانی و با وضوح بالا» سر و کار داشته و از لحاظ مالی نیز در مضیقه قرار ندارید؛ توصیه می کنیم تا یک رم «64 گیگابایتی» را برای لپ تاپ خود انتخاب کنید.

در هنگام خرید رم لپ تاپ به چه نکات دیگری توجه کنیم؟

پس از تعیین ظرفیت رم لپ تاپ لازم است تا در گام بعدی «بودجه مالی» خود را تعیین کنید؛ چرا که به دلیل وابستگی عملکرد لپتاپ به سایر قطعات سخت افزاری، لزوماً خریداری گران قیمت ترین رم لپ تاپ به منزله دریافت بهترین عملکرد از لپ تاپ نبوده و این احتمال وجود دارد که با خریداری یک رم سطح بالا و ناسازگار با سایر قطعات لپ تاپ تنها پول خود را هدر دهید! از این رو توصیه می کنیم تا برای دستیابی به رم ایده آل و متناسب با لپ تاپ خود، نکات زیر را نیز در نظر داشته باشید:

فرم فاکتور یا نوع ماژول

مشابه با سایر قطعات سخت افزاری، رم های کامپیوتری نیز در فرم فاکتورها یا ابعاد فیزیکی متفاوتی به بازار عرضه می شوند که بسته به نوع سیستم (دسکتاپ، لپ تاپ، تبلت یا نوت بوک) لازم است رم سازگار با مادربرد آن سیستم را تهیه کنید. به طور کلی رم های کامپیوتری در 3 فرم فاکتور «UDIMM یا DIMM» برای کامپیوترهای دسکتاپ، «SO-DIMM» برای لپ تاپ ها و «MicroDIMM» برای تبلت ها و نوت بوک ها روانه بازار می شوند. به همین دلیل توصیه می کنیم تا پیش از خریداری هر گونه از رم لپ تاپ، به نوع ماژول رم توجه کرده و از سازگاری آن با مادربرد و سایر قطعات نظیر «پردازنده» اطمینان حاصل نمایید.

علائم و عوامل خرابی رم لپ تاپ و روش های تعمیر آن

نسل یا نوع حافظه

در صورتیکه با دنیای رم های کامپیوتری تا حد کمی آشنایی داشته باشید، به احتمال زیاد حداقل یک نوبت با عبارت «DDR» مواجه شده اید! DDR مخفف عبارت «Double Data Rate» بوده و به عنوان یکی از رایج ترین فناوری های به کارگرفته شده در رم های کامپیوتری محسوب می شود. به صورت مختصر می توان گفت که رم های نوع DDR در هر چرخه کلاک، داده ها را طی دو نوبت انتقال می دهند و به همین دلیل نسبت به رم های قدیمی تر نوع SDR بسیار سریع تر هستند! این در حالی است که رم های نوع DDR خود نیز به 5 نسل «DDR4 ،DDR3 ،DDR2 ،DDR و DDR5» تقسیم می شوند که هر نسل نسبت به نسل پیش از خود، سرعت انتقال بالاتر و عملکرد روان تری را ارائه می دهد. در حال حاضر تمامی مادربردها و پردازنده های مدرن با رم های نوع «DDR5» سازگار می باشند. این در حالی است که برخی از کاربران به دلیل سازگاری عقب گرد فناوری DDR و برچسب قیمتی ارزان تر رم های نوع «DDR4»، برای مادربردهای نوع DDR5 خود نیز رم های نوع DDR4 را بر می گزینند. با این حال از آنجایی که حدود 4 سال از ورود رم های نوع DDR5 به بازار می گذرد و در حال حاضر برچسب قیمتی این نوع از رم ها نیز معقول است؛ توصیه می کنیم تا ضمن اطمینان حاصل کردن از سازگاری مادربرد و پردازنده لپ تاپ خود با رم های نوع DDR5، این نوع از رم را برای لپ تاپ خود انتخاب کنید.

رم و مادربرد DDR5 بخریم یا DDR4؟

فرکانس یا سرعت

فرکانس یا سرعت رم لپ تاپ یکی از کلیدی ترین عوامل تعیین کننده کارآمدی و ایده آل بودن یا نبودن آن رم برای لپ تاپ شماست. همان طور که در ابتدای این مطلب اشاره داشتیم، پس از روشن شدن یک سیستم کامپیوتری (در اینجا، لپ تاپ) رم تمامی اطلاعات حائز اهمیت و موردنیاز سایر قطعات سخت افزاری نظیر: «پردازنده، کارت گرافیک و ..» و نرم افزارهای کاربردی نظیر: «پیام رسان ها، مرورگرهای وب، سیستم عامل و ..» را به صورت موقت بر روی خود ذخیره کرده و در صورت تقاضاء هر یک از منابع مذکور، اطلاعات را به سرعت در اختیار آن ها قرار می دهد. این مسئله به این معناست که رم به صورت مداوم و با سرعت مشخصی در حال به روزرسانی اطلاعات خود و طی کردن چرخه های خواندن یا نوشتن (تبادل اطلاعات از/ به خود) می باشد. به بیان ساده تر، فرکانس یا سرعت یک رم بیانگر «سرعت انتقال داده ها» میان حافظه رم با سایر سخت افزارها نظیر «پردازنده» است و تعداد دفعات اجراء چرخه های خواندن/ نوشتن در رم در یک بازه زمانی بر حسب ثانیه را تعیین می کند.

به طور کلی سازندگان رم های کامپیوتری، این معیار را برحسب مگاهرتز (MHz) یا گیگاهرتز (GHz) سنجیده و آن را با استفاده از یک عدد چهار رقمی (مثلاً 3200) پس از نوشتن نوع حافظه رم (مثلاً DDR5) مشخص می کنند. برای ترسیم چشم اندازی واضح تر، بهتر است بگوییم که یک رم لپتاپ با فرکانس 3200 مگاهرتزی از حدود 3.2 میلیارد چرخه خواندن/نوشتن در ثانیه پشتیبانی می کند.

به طور کلی می توان گفت که فرکانس یک رم، با «پهنا باند» و «سرعت انتقال داده در سیستم کامپیوتری» ارتباطی مستقیم داشته و در اغلب موارد افزایش فرکانس رم به معنای عملکرد سریع تر و روان تر آن رم (و در حالت کلی سیستم کامپیوتری) است!

به طور کلی می توان گفت که اغلب پردازنده های جدید اینتل و AMD، با رم های نوع DDR4 با فرکانسی در بازه «2666 مگاهرتز و 3000 مگاهرتزی» و رم های نوع DDR5 با فرکانسی بیشتر از «3200 مگاهرتز» سازگار می باشند. با این حال توجه داشته باشید که فرکانس رم لپ تاپ خود را با توجه به نوع «مادربرد و حافظه رم» و «سازگاری آن با پردازنده» انتخاب کنید؛ چرا که با انتخاب یک رم لپتاپ دارای فرکانس بالاتر از حد پوشش پردازنده، عملکرد پردازنده لپ تاپ محدود شده و عملاً کارآیی موردنظر را از لپ تاپ خود دریافت نخواهید کرد. همچنین فراموش نکنید که شاخص های دیگری همچون «تایمینگ» نیز بر روی سرعت عملکرد رم تاثیرگذار بوده و فرکانس تنها عامل تعیین کننده سریع و ایده آل بودن یک رم لپ تاپ نیست!

بهترین ظرفیت، فرکانس و تایمینگ برای خرید رم کامپیوتر

تایمینگ (تأخیر)

شاخص زمان بندی یا تایمینگ به بازه زمانی سپری شده (تأخیر) از زمان «ارسال درخواست برای دریافت داده ها از رم» تا زمان «دریافت داده های درخواست شده» اشاره دارد. این شاخص با استفاده از 4 پارامتر «tRCD ،tRP ،tRAS و CAS» و در مقیاس نانوثانیه (ns) اندازه گیری شده و با فرم 4 عددی X-X-X-X به نمایش گذاشته می شود. به طور کلی می توان گفت که هر چه میزان تأخیر این 4 پارامتر (خصوصاً پارامتر CAS یا tCL) از یک رم کمتر باشند، سرعت ارائه عملکرد آن رم در پاسخ به درخواست های ارائه شده بالاتر خواهد بود.

پیکربندی

به طور کلی رم های لپ تاپ در دو پیکربندی «تک کاناله» و «دو کاناله» روانه بازار می شوند. همان طور که از نام این دو پیکربندی پیداست، پیکربندی تک کاناله معادل «یک ماژول حافظه» و پیکربندی دو کاناله معادل «دو ماژول حافظه» می باشد. در حالت کلی می توان گفت که در رم های دو کاناله، هر یک از دو ماژول رم به یک کنترلر حافظه جداگانه متصل شده و به این ترتیب امکان پردازش موازی (همزمان) داده را فراهم می کنند. همچنین در حالیکه رم های تک کاناله از طریق یک کانال «64 بیتی» عملکرد خود را ارائه می دهند؛ رم های دو کاناله با استفاده از حافظه عملیاتی «128 بیتی/ 64×2 بیتی»، پهنای باند را تا «2 برابر» افزایش داده و به این ترتیب سرعت عملکرد سیستم را به طرز قابل توجهی بهبود می بخشند! به همین دلیل توصیه می شود تا در صورت تمایل به انتخاب یک رم لپ تاپ دو کاناله برای سیستم خود، از «وجود 2 اسلات رم (با پیکربندی دو کاناله) بر روی مادربرد و پشتیبانی پردازنده از حالت Dual-Channel Mode» اطمینان حاصل نمایید.

معماری سیستم عامل

اگر تاکنون از سیستم های کامپیوتری مبتنی بر سیستم عامل ویندوز استفاده کرده باشید، حتماً با عبارت های «32 بیتی» یا «64 بیتی» آشنا هستید. به بیان ساده می توان گفت که عبارت های «32 بیتی» و «64 بیتی» به معماری سیستم عامل کامپیوتر (در اینجا لپ تاپ) اشاره دارند. اما معماری سیستم عامل چه تأثیری بر روی عملکرد رم خواهد داشت؟

به طور کلی سیستم عامل های 32 بیتی تنها قادر به آدرس دهی (شناسایی) 4 گیگابایت از فضای رم بوده و به همین دلیل به کارگیری از رم لپ تاپ با ظرفیت بیشتر از «4 گیگابایتی» در این نوع از لپ تاپ ها عملاً به منزله هدر دادن بودجه مالی خواهد بود! این در حالی است که سیستم عامل های 64 بیتی از رم هایی با حداکثر ظرفیت خیره کننده «4 پتابایتی» نیز پشتیبانی کرده و به همین دلیل توصیه می شود تا در هنگام خریداری رم برای لپتاپ خود از پشتیبانی «مادربرد و پردازنده» لپ تاپ از سیستم عامل های 64 بیتی نیز اطمینان حاصل نمایید.

ابتدا رم لپ تاپ خود را ارتقا دهیم یا SSD؟

ولتاژ

برخی از رم های لپ تاپ برای ارائه عملکرد به ولتاژ بالاتری نسبت به ولتاژ استاندارد نیاز دارند. به همین دلیل توصیه می کنیم تا پیش از خریداری رم برای لپ تاپ خود (خصوصاً لپ تاپ هایی که پردازنده های آن ها از حالت اورکلاک پشتیبانی می کنند) از پشتیبانی مادربرد از حداکثر ولتاژ مورد نیاز رم اطمینان حاصل نمایید. همچنین توصیه می شود تا برای لپ تاپ های مجهز به پردازنده های سری Core i7 اینتل، رم های نیازمند به ولتاژی کمتر از «1.65 ولت» را انتخاب کنید.

کلام پایانی

از آنجایی که در حال حاضر طیف گسترده ای از رم های لپ تاپ در انواع و ظرفیت های مختلف به بازار عرضه می شوند، درصد قابل توجهی از کاربران در فرآیند انتخاب رم لپتاپ ایده آل خود با چالش های فراوانی مواجه می باشند. به همین دلیل توصیه می کنیم تا در نخستین گام با در نظرگیری «نیازهای اساسی» و «نوع کاربری» لپ تاپ خود، «ظرفیت» رم متناسب با نیازهای خود را تعیین کنید. سپس پیشنهاد می کنیم تا ضمن شناسایی «نوع مادربرد و نام پردازنده» و با در نظرگیری شاخص هایی نظیر: «نوع حافظه، فرکانس، پیکربندی» لیست رم های سازگار با مادربرد و پردازنده لپ تاپ خود را تهیه کنید. در گام بعدی توصیه می کنیم تا با تعیین نوع «کاربری» و سطح «پیچیدگی» لپ تاپ، ظرفیت رم لپتاپ را مطابق با نیازها و ایده آل های خود انتخاب کنید. در نهایت پیشنهاد می کنیم تا برای انتخاب رم لپتاپ ایده آل خود به سایر شاخص های تأثیرگذار بر ارائه عملکرد رم لپ تاپ نظیر: «تأخیر و معماری سیستم عامل» نیز توجه داشته باشید.

سوالات رایج کاربران

ذخیره سازی اطلاعات بر روی رم لپ تاپ با هاردهای اینترنال چه تفاوتی دارد؟

به طور کلی سرعت ذخیره سازی اطلاعات بر روی رم حدوداً «30 برابر» سریع تر از سرعت ذخیره سازی بر روی هاردهای اینترنال (HDD یا SSD) است. با این حال اطلاعات به صورت موقتی بر روی رم ذخیره می شوند و برخلاف هاردهای اینترنال، پس از خاموش شدن سیستم به صورت کامل از روی آن حذف خواهند شد.

کدام برند بهترین رم لپ تاپ را می سازد؟

در حال حاضر برندهای «کروشیال، کورسیر، لکسار، کینگ مکس و کینگستون» به عنوان برترین سازندگان رم لپتاپ به شمار می آیند.

چگونه ظرفیت رم مناسب لپ تاپ خود را پیدا کنیم؟

در صورت تمایل به ارتقاء رم لپ تاپ خود می توانید با جستجو عبارت «System Information» در منوی استارت لپ تاپ خود و مشاهده «Processor» در بخش «System Summary»، اطلاعات پردازنده را در اینترنت جستجو کرده و به لیست رم های سازگار با پردازنده و مادربرد خود دست یابید.

آیا می توان از رم دو کاناله در لپ تاپ مجهز به کارت گرافیک یکپارچه (iGPU) استفاده کرد؟

بله. از آنجایی که کارت های گرافیک یکپارچه (مجتمع) برای ارائه عملکرد از رم لپ تاپ استفاده می کنند؛ دو کاناله بودن رم لپتاپ (افزایش پهنا باند انتقال) می تواند عملکرد لپ تاپ در اجراء وظایف گرافیک محور نظیر: «پخش فایل های ویدیویی، گیمینگ سبک و تولید محتوا نسبتاً پیشرفته» را به طرز قابل توجهی بهبود بخشد.