صفحه آبی مرگ ویندوز چیست و چگونه برطرف می شود؟

حتماً برای شما هم پیش آمده که در حین کار با کامپیوتر یا لپ تاپ ویندوزی خود، به صورت ناگهانی با یک صفحه آبی رنگ که روی آن عبارتی همچون: «Windows has been shut down to prevent damage to your computer» نمایان است؛ مواجه شوید. این پدیده، که صفحه آبی مرگ نام دارد، بیشتر از آنچه که تصور کنید رایج است و هر روزه طیف گسترده ای از کاربران با آن رو به رو می شوند! از این رو قصد داریم در این مطلب از لپ مال، ضمن معرفی مختصر صفحه آبی مرگ، به بررسی 10 راهکار موثر برای رفع این معضل و 5 روش برای جلوگیری از بروز آن در آینده بپردازیم.

اگر لپ تاپ ویندوزی شما روشن نمی شود حتما مطلب " چرا لپ تاپ روشن نمیشه؟ عیب یابی و راه های رفع آن " را مطالعه کنید.

آشنایی با صفحه آبی مرگ ویندوز

صفحه آبی مرگ یاBlue Screen Of Death  (BSOD) یک صفحه خطا به رنگ آبی است که در زمان مواجهه سیستم عامل ویندوز با یک خطای سیستمی به اصطلاح «کشنده» و از کار افتادن آن، نمایان می شود. در حالیکه ماهیت BSOD از ورود ویندوز به شرایط بحرانی و عدم امکان اجراء سیستم عامل در فضای ایمن حکایت دارد، با این حال لازم است بدانید که این معضل عموماً به دلیل بروز مشکلات نسبتاً جزئی رخ داده و به راحتی رفع می شود.

دلایل نمایش صفحه آبی مرگ

برخی از رایج ترین عوامل بروز BSOD عبارتند از:

مشکلات سخت افزاری

●       خرابی حافظه (مانند رم یا هارددیسک/ HDD)

●       گرم شدن بیش از حد سخت افزارها

●       خرابی پردازنده (CPU)، کارت گرافیک (GPU) یا منبع تغذیه

●       اشکال در بایوس (BIOS) مادربرد

●       عدم سازگاری سخت افزارها با یکدیگر یا نرم افزارها

مشکلات نرم افزاری

●       عدم سازگاری یا عملکرد نادرست درایورها

●       اشکالات در سطح کرنل (هسته سیستم عامل)

●       خرابی فایل های سیستمی (فایل های اجرایی سیستم عامل)

●       تضاد میان فرآیندهای سیستمی

●       آلودگی سیستم به ویروس یا بدافزار

●       ایجاد تداخل توسط نرم افزار شخص ثالث به روزرسانی شده (مانند CrowdStrike 2024)

10 روش موثر برای رفع صفحه آبی مرگ ویندوز

در حالیکه دستیابی به بهترین راهکار برای رفع صفحه آبی مرگ با تشخیص دقیق «عامل بروز BSOD» ارتباطی مستقیم دارد؛ با این حال جالب است بدانید که به دلیل رواج بیشتر برخی از عوامل نسبت به سایرین، برخی از راهکارهای کلیدی و متداول در حل این چالش ها تاثیرگذاری بیشتری داشته و این راهکارها قادرند در رفع هرچه سریع تر مشکل صفحه آبی مرگ به شما کمک کنند. 10 مورد از برترین راهکارهای رفع صفحه آبی مرگ عبارتند از:

1.     خاموش کردن کامپیوتر

از آنجایی که «خاموش کردن کامپیوتر» به عنوان یکی از موثرترین راهکارهای رفع صفحه آبی مرگ، خصوصاً در موارد بروز چالش هایی همچون: «گرم شدن بیش از حد سخت افزارها، مشکلات نرم افزاری و خطاهای موقت»، به شمار می آید؛ توصیه می شود در صورت مواجهه با این مشکل، در نخستین گام، با فشردن دکمه پاور کامپیوتر آن را خاموش کنید.

نکته:

❖     در صورتیکه کامپیوتر با یک نوبت فشار دادن دکمه پاور خاموش نشد، لازم است دکمه پاور را برای بازه زمانی طولانی تری (حداکثر 30 ثانیه) فشار داده تا سیستم مجبور به خاموش شدن شود.

❖     در صورتیکه در هنگام کار کردن با کامپیوتر با مشکل BSOD مواجه شدید، نگران ذخیره نشدن فایل ها و از دست رفتن پروژه کاری خود نباشید؛ چرا که در اغلب موارد امکان بازیابی اطلاعات وجود دارد.

2.   جداسازی تجهیزات و لوازم جانبی

«جداسازی تجهیزات و لوازم جانبی از پورت های اتصال» نیز به عنوان یکی از موثرترین راهکارهای رفع صفحه آبی مرگ ویندوز، خصوصاً در شرایط «بروز خطاهای درایور و مشکلات سخت افزاری و گرم شدن بیش از حد سیستم» در نظر گرفته می شود. از این رو توصیه می کنیم پیش از هر اقدامی، تمامی تجهیزات و لوازم جانبی اعم از: «درایوهای USB، کابل HDMI، پرینتر، هدفون، دانگل و …» را از پورت های اتصال کامپیوتر خود جدا کنید.

نکته:

❖     در صورت استفاده از کیبورد و ماوس سیمی، پیشنهاد می کنیم تا آخرین لحظه این تجهیزات را از پورت های کامپیوتر خود جدا نکنید. با این حال در صورت برجا باقی ماندن BSOD پس از جداسازی تمامی لوازم جانبی مذکور، توصیه می کنیم کیبورد و ماوس را نیز پورت های کامپیوتر خود خارج کنید.

3. راه اندازی مجدد کامپیوتر در حالت ایمن (Safe Mode)

در حالت Safe Mode، در هنگام روشن شدن سیستم تنها فایل های ضروری سیستم عامل و درایورهای کلیدی اجراء و راه اندازی می شوند. از این رو در این حالت می توان با دور زدن صفحه مرگ آبی به عیب یابی سریع و آسان دلایل بروز آن مانند: «برنامه های شخص ثالث، ویروس ها و ..» پرداخت.

برای راه اندازی سیستم عامل در حالت Safe Mode، ابتدا کامپیوتر خود را مجدداً راه اندازی کنید. برای راه اندازی مجدد در زمان روشن بودن سیستم (برای جلوگیری از بروز مجدد صفحه آبی مرگ) لازم است از مراحل ذیل پیروی کنید:

●       از روی کیبورد، دکمه های «ویندوز» و «i» را به صورت همزمان فشار دهید.

●       در بخش «System» روی گزینه «Update & Security» کلیک کرده و «Recovery» را انتخاب کنید.

●       سپس با اسکرول صفحه به بخش «Advanced startup» رفته و روی گزینه «Restart now» کلیک کنید.

●       پس از راه اندازی مجدد، از مسیر «Troubleshoot > Advanced options > Startup Settings > Restart» پیروی کنید.

●       در مرحله آخر با فشردن کلیدها «F5 ،F4 یا F6» می توانید سیستم خود را در حالت های «ایمن، ایمن همراه با قابلیت های شبکه یا ایمن همراه با صفحه Command Prompt» راه اندازی کنید.

نکته:

❖     در صورت تمایل می توانید به جای طی کردن مراحل 1 تا 3، در هنگام راه اندازی سیستم و مواجهه با صفحه ورود به ویندوز، دکمه Shift را فشار داده و نگه داشته و گزینه Restart را از آیکون پاور (خاموش و روشن) انتخاب کنید.

برای راه اندازی سیستم در هنگام مواجهه با صفحه آبی مرگ، پس از خاموش کردن سیستم، مجدداً آن را روشن کرده و در طی فرآیند راه اندازی سیستم عامل (بوت شدن) دکمه های F5 ، F2 یا F8 را به صورت مکرر فشار دهید تا منوی تنظیمات راه اندازی برای شما به نمایش گذاشته شود. سپس در این منو با انتخاب حالت Safe Mode می توانید سیستم خود را در این حالت راه اندازی نمایید.

4.   حذف نرم افزارهای مخرب

پس از راه اندازی سیستم در حالت Safe Mode، اکنون لازم است عوامل بروز صفحه آبی مرگ ویندوز را شناسایی کنید. به طور کلی، «نصب نرم افزارهای ناآشنا»، «نرم افزارهایی که اخیراً نصب شده اند» یا «حذف نکردن نرم افزارهای بلااستفاده» به عنوان یکی از کلیدی ترین عوامل بروز این چالش فنی در نظر گرفته می شوند. از این رو توصیه می کنیم با پیروی از مراحل ذیل نرم افزارهای ناشناس و بلااستفاده یا نرم افزارهایی که به تازگی آن ها را روی سیستم خود نصب کرده اید، را حذف کنید:

●       روی کیبورد کامپیوتر خود، دکمه ویندوز را فشار دهید.

●       سپس در منوی جستجو (Search) عبارت «Add or remove programs» را تایپ کرده و روی گزینه آن کلیک کنید.

●       با اسکرول کردن در فهرست نرم افزارهای نصب شده روی سیستم، نرم افزارهای ناشناس و بلااستفاده یا نرم افزارهایی که اخیراً نصب کرده اید را پیدا کنید. توجه داشته باشید که در این فهرست نرم افزارهایی که شامل عبارت «Microsoft» هستند را به هیچ عنوان حذف نکنید.

●       پس از یافتن نرم افزارهای مذکور در لیست برنامه های نصب شده، روی آن نرم افزار کلیک کرده و سپس روی دکمه «Uninstall» کلیک کنید تا نرم افزار حذف شود.

●       در نهایت کامپیوتر را مجدداً راه اندازی کنید تا تغییرات روی سیستم عامل اعمال شوند.

نکته:

❖     برخی از نرم افزارهای بلااستفاده یا ناشناس می توانند در طی زمان به «کرم های کامپیوتری، ویروس ها، روت کیت ها یا سایر بدافزارها» آلوده شده باشند. از این رو توصیه می شود همواره نرم افزارهای بلااستفاده را نیز از روی سیستم خود حذف کنید.

❖     برای شناسایی نرم افزارهای مخرب می توانید از ابزارها و نرم افزارها شخص ثالث نام آشنا مانند: «Junkware Removal Tool» نیز استفاده کنید. این دسته از نرم افزارها با شناسایی فایل های «مخرب، ناخواسته و بلااستفاده»، ضمن رفع عامل بروز BSOD، با خالی کردن فضای هارد کامپیوتر (HDD یا SSD) به روند اجراء نرم افزارها در کامپیوتر سرعت بخشیده و تجربه کاربری بهتری را به ارمغان می آورند.

5.   غیرفعال سازی یا بازگشت به نسخه به روزرسانی نشده درایورها

همان طور که می دانید اکثر درایورهای کامپیوتر به صورت خودکار به روزرسانی می شوند. این در حالی است که در اغلب مواقع به روزرسانی های اخیر درایورها، خصوصاً درایورهای غیرضروری همچون: «درایورهای آداپتور نمایش»، دلیل اصلی بروز صفحه آبی مرگ ویندوز هستند. از این رو توصیه می شود با پیروی از مراحل ذیل، درایورها را به نسخه پیش از به روزرسانی اخیر بازگردانده یا آن ها را به صورت کامل غیرفعال کنید:

●       دکمه ویندوز را از روی کیبورد فشار داده و در نوار جستجو عبارت «Device manager» را تایپ کنید و دکمه Enter را فشار دهید.

●       در این لیست، فهرست جامعی از تمامی درایورهای نصب شده روی کامپیوتر شما وجود دارد. در این مرحله لازم است روی تمامی درایورها (یا درایورهایی که حدس می زنید اخیراً به روزرسانی شده باشند) راست کلیک کرده و گزینه «Properties» را انتخاب کنید.

●       در منوی کشویی «Properties»، روی گزینه «Driver» کلیک کرده و تاریخ به روزرسانی درایور را بررسی کنید. در صورتیکه که درایور اخیراً به روزرسانی شده بود، با کلیک کردن روی گزینه «Roll Back Driver» و انتخاب «Ok» می توانید درایور را به حالت پیش از به روزرسانی بازگردانید.

نکته:

❖     در صورت عدم نمایش کدهای توقف خاص توسط ویندوز، لازم است مراحل فوق را برای تمامی درایورها طی کنید. در حالیکه این فرآیند کمی زمان گیر و حوصله سر بر است، با این حال در اغلب موارد این روش بسیار تاثیرگذار بوده و مشکل صفحه آبی مرگ را حل می کند.

❖     خاکستری بودن گزینه «Roll Back Driver» به معنای عدم ذخیره سازی به روزرسانی پیشین درایور است. در این شرایط لازم است نسخه پیشین به روزرسانی درایور را از وب سایت سازنده آن نصب کنید.

❖     در شرایطی که هیچ یک از روش های مذکور در این مقاله مشکل BSOD را حل نکرد، می توانید درایور دردسرساز (که از سوی ویندوز معرفی شده یا حدس می زنید که دردساز باشد) را از طریق گزینه «Disable device» در منوی کشویی «Properties» غیرفعال کنید.

6.  بررسی رم

همان طور که می دانید، قطعات سخت افزاری کامپیوتر به مرور زمان فرسوده می شوند. یکی از عوامل تاثیرگذار بر بروز صفحه آبی مرگ، فرسودگی یا وجود اشکال در رم است. از این رو توصیه می شود در صورت عدم حل شدن چالش BSOD، با پیروی از دستورالعمل ذیل، سلامت و صحت عملکرد رم سیستم خود را بررسی کنید:

●       دکمه ویندوز را روی کیبورد فشار داده و در نوار جستجو عبارت «Windows memory diagnostic» را تایپ و سپس روی آن کلیک کنید.

●       در منوی پاپ آپ «Windows memory diagnostic» روی گزینه «Restart now» کلیک کنید. توجه داشته باشید که فرآیند بررسی رم توسط این ابزار حدود 10 دقیقه زمان خواهد برد.

علائم و عوامل خرابی رم لپ تاپ و روش های تعمیر آن

در صورت پیدا شدن خطا، لازم است یک تست طولانی تر را اجراء کنید. برای این کار لازم است تا ضمن تکرار مراحل فوق (Windows memory diagnostic) مراحل ذیل را طی کنید:

●       پس از راه اندازی مجدد کامپیوتر بلافاصله دکمه F1 کیبورد را فشار داده تا عبارت «Advanced options» را روی صفحه مشاهده کنید.

●       روی گزینه «Test Mix» کلیک کرده و با استفاده از کلیدهای جهت دار و فلش مانند کیبورد به گزینه «Extended test» رفته و سپس دکمه F10 کیبورد را فشار دهید. توجه داشته باشید که فرآیند تست در این روش طولانی تر بوده و این تست حدود 30 دقیقه زمان خواهد برد.

نکته:

❖     در این تست می توانید با مراجعه به بخش «Event Viewer» و به کارگیری از فیلترهایی همچون: «Error و Warning»، دلایل بروز هر یک از خطاها را با توضیحات جامع مشاهده کرده و به صورت انحصاری برای رفع هر خطا اقدام فرمایید.

7.  اسکن SFC

در برخی از موارد مفقود شدن یا وارد شدن آسیب به «فایل های سیستمی» دلیل بروز صفحه آبی مرگ است. از این رو توصیه می شود با طی کردن مراحل ذیل از اسکن SFC برای عیب یابی صحیح کامپیوتر خود استفاده کنید:

●       کلید ویندوز را فشار داده و در منوی جستجو عبارت «cmd» را تایپ کنید.

●       سپس روی گزینه «Command Prompt» راست کلیک کرده و روی گزینه «Run as Administrator» کلیک کرده و دکمه «Ok یا Yes» را انتخاب کنید.

●       در پنجره مشکی رنگ باز شده عبارت «sfc /scannow» را تایپ کرده و با فشردن دکمه «Enter» روی کیبورد، دستور آغاز اسکن را صادر کنید.

●       منتظر بمانید تا اسکن انجام و نتیجه نهایی به شما تحویل داده شود. سپس با توجه به نتیجه دریافتی، نسبت به رفع خطا اقدام فرمایید.

8.  اسکن CHKDSK

توصیه می شود در صورت بهره مندی سیستم خود از هارد دیسک، این قطعه سخت افزاری را با استفاده از اسکن CHKDSK بررسی کنید؛ چرا که هاردهای HDD به مرور زمان دچار آسیب دیدگی و فرسودگی شده و احتمال بروز صفحه آبی مرگ را به شدت بالا می برند. برای این کار می توانید از دستورالعمل ذیل پیروی کنید:

●       کلید ویندوز را فشار داده و در منوی جستجو عبارت «cmd» را تایپ کنید.

●       سپس روی گزینه «Command Prompt» راست کلیک کرده و روی گزینه «Run as Administrator» کلیک کرده و دکمه «Ok یا Yes» را انتخاب کنید.

●       در پنجره مشکی رنگ عبارت «chkdsk» را تایپ کرده و با فشردن دکمه «Enter» کیبورد فرمان اجراء اسکن را صادر کنید.

●       در صورت مشاهده خطا پس از به اتمام رسیدن اسکن، عبارت «chkdsk /r» را در پنجره مشکی رنگ تایپ کرده تا سیستم اسکن عمیق تری را انجام دهد. در این مرحله سیستم بخش های آسیب دیده هارد را بازیابی کرده و بستر اجراء فایل های سیستمی را فراهم می سازد.

9.   استفاده از آنتی ویروس

در برخی از مواقع «ویروس ها، بدافزارها و کرم های کامپیوتری» با حذف یا وارد کردن آسیب به فایل های سیستمی منجر به بروز صفحه آبی مرگ ویندوز می شوند. از این رو توصیه می شود تا برای جلوگیری از ورود آسیب بیشتر به سیستم و اطمینان از امنیت داده های خود، سیستم خود را با استفاده از یک آنتی ویروس معتبر و نام آشنا اسکن کنید تا در صورت وجود بدافزار بتوانید به صورت صحیح و کامل از شر آن خلاص شوید!

برترین آنتی ویروس ها برای لپ تاپ

10.نصب مجدد ویندوز

در صورتیکه هیچ یک از 9 روش فوق در حل مشکل صفحه آبی مرگ موثر واقع نشد، تنها یک راه حل برای شما باقی می ماند و آن «پاک کردن ویندوز و نصب مجدد آن» است! با این حال لازم است که توجه داشته باشید که در این فرآیند تمامی فایل های شخصی شما از روی هارد کامپیوتر پاکسازی خواهند شد. از این رو توصیه می شود پیش از نصب مجدد ویندوز، با ورود به حالت Safe Mode، از تمامی فایل های شخصی حائز اهمیت خود نسخه پشتیبان (بک آپ) گرفته و آن ها را روی یک هارد اکسترنال ذخیره کنید.

نکته:

❖     توجه داشته باشید که در زمان بک آپ گرفتن تنها از فایل های حائز اهمیت خود پشتیبان گیری کنید، چرا که امکان آلوده بودن فایل های کم اهمیت به ویروس و بدافزارها و انتقال آن ها به سیستم عامل جدید وجود دارد!

کدهای توقف/ خطا رایج صفحه آبی مرگ و راه حل های انحصاری آنان

کمپانی مایکروسافت در 2 سیستم عامل «ویندوز 10» و «ویندوز 11» با ارائه مجموعه ای از کدهای توقف (Stop Code)، امکان عیب یابی صحیح و دستیابی سریع به دلایل بروز صفحه آبی مرگ در سیستم را در اختیار کاربران خود قرار داده است. 10 مورد از رایج ترین کدهای توقف برای BSOD در این 2 سیستم عامل عبارتند از:

چگونه از بروز صفحه آبی مرگ ویندوز جلوگیری کنیم؟

همان طور که پیش تر مطرح شد، نمایش صفحه آبی مرگ در سیستم عامل ویندوز بنا به دلایل متعددی صورت می گیرد. با این حال می توان با رعایت برخی از نکات و عمل به اقدامات پیشگیرانه از بروز مجدد این مشکل جلوگیری کرد. 5 مورد از موثرترین راهکارها برای جلوگیری از بروز صفحه آبی مرگ ویندوز عبارتند از:

1-    به روزرسانی دوره ای سیستم عامل، درایور و نرم افزارها

سازندگان سخت افزارها و توسعه دهندگان نرم افزارها (سیستم عامل یا شخص ثالث) در بازه های زمانی معینی (معمولاً دوره های شش ماهه یا یک ساله) برای محصولات خود به روزرسانی منتشر می کنند. در حالت کلی اغلب نسخه های به روزرسانی، «طیف گسترده ای از قابلیت های جدید و وصله های امنیتی به روز شده» را در اختیار کاربران قرار داده و با جلوگیری از بروز «خطا و ناسازگاری اجزاء با یکدیگر» به تجربه کاربری آن ها بهبود می بخشند.

از این رو توصیه می شود همواره سیستم عامل، نرم افزارهای کاربردی و درایورهای حائز اهمیت نظیر: درایورهای کارت های «گرافیک، صدا، شبکه و …» سیستم خود را از وبسایت رسمی سازندگان آن ها دانلود و روی سیستم خود نصب کنید.

چگونه بایوس لپ تاپ یا مادربرد خود را به روز رسانی کنیم؟

2-  نصب آنتی ویروس

از آنجایی که در اغلب موارد، آلوده شدن فایل های سیستمی به «ویروس ها، بدافزارها، کرم های کامپیوتری و …» دلیل اصلی بروز صفحه آبی مرگ است؛ توصیه می شود با نصب آنتی ویروس معتبر روی سیستم خود، به روزرسانی متداوم آن و اسکن دوره ای سیستم خود با آن از عدم وجود این دسته از عوامل مخرب در سیستم خود اطمینان حاصل کنید.

3- احتیاط در حین نصب نرم افزار یا سخت افزارهای جدید

از آنجایی که نصب نرم افزارها یا سخت افزارهای ناسازگار و معیوب می تواند منجر به بروز خطا در سطح کرنل و نمایش صفحه آبی مرگ شود، توصیه می شود پیش از نصب سخت افزارها و نرم افزارهای جدید از سازگاری آن ها با سیستم خود اطمینان حاصل کنید. همچنین پیشنهاد می شود نرم افزارهای کاربردی مورد نیاز خود را از منابع معتبر (ترجیحاً وبسایت رسمی توسعه دهنده) دانلود و نصب کنید.

4-   ایجاد سیستم تهویه مناسب

گرمای بیش از حد و عدم وجود تهویه مناسب نیز به پایداری سیستم خدشه وارد کرده و منجر به بروز صفحه آبی مرگ می شود. از این رو توصیه می شود با «پاکسازی دوره ای فضای داخلی سیستم خود از گرد و غبار، اطمینان حاصل کردن از عملکرد صحیح فن های خنک کننده و قرار دادن سیستم در یک محیط بزرگ و خنک» از وجود تهویه مناسب در سیستم خود اطمینان حاصل فرمایید.

5-   پشتیبان گیری منظم از داده ها

در حالیکه پشتیبان گیری منظم از داده های حائز اهمیت، به صورت مستقیم بر عدم بروز صفحه آبی مرگ تاثیرگذار نیست؛ با این حال در پی این اقدام قادر خواهید بود تا در هنگام مواجهه با این چالش، آرامش خود را حفظ کرده و استرس از دست دادن داده های مهم خود را نداشته باشید!

کلام پایانی

در حالیکه مواجهه با صفحه آبی مرگ در ویندوز می تواند کمی نگران کننده باشد، اما لازم است توجه داشته باشید که مشاهده این صفحه به منزله پایان عمر سیستم و از دست رفتن اطلاعات حائز اهمیت شما نیست! از این رو توصیه می کنیم در هنگام مواجهه با این مشکل، ضمن حفظ آرامش خود، از راهکارهای ارائه شده در این مقاله بهره گرفته و در هر مرحله دستورالعمل های ارائه شده برای رفع این مشکل را به صورت دقیق اجراء کنید. همچنین پیشنهاد می کنیم پس از رفع BSOD، با رعایت راهکارهای پیشگیرانه برای بروز این چالش، از صحت عملکرد سیستم و امنیت داده های حائز اهمیت خود اطمینان حاصل کرده و احتمال بروز BSOD در آینده را به کمترین میزان ممکن کاهش دهید.

نویسنده: رویا کثیری