رم و مادربرد DDR5 بخریم یا DDR4؟

همان طور که می دانید، دنیای سخت افزارهای کامپیوتری، شاید نه به اندازه بخش نرم افزاری، اما دائماً در حال تغییر و تحول است و همواره سخت افزارهای طراحی و تولید شده بر مبنا تکنولوژی های جدید، به عنوان جایگزین سخت افزارهای قدیمی روی کار می آیند. در حال حاضر، DDR5 به عنوان جدیدترین نوع حافظه سیستم برای کامپیوترهای رومیزی و لپ تاپ محسوب می شود. حافظه DDR5 در مقایسه با حافظه نوع DDR4 قابلیت های جدیدتر و سرعت بیشتری را برای کاربران به ارمغان می آورد. اما از آنجایی که ماژول های رم به صورت عقب گرد عملکرد خود را ارائه نمی دهند، نمی توان از ماژول رم DDR5 در مادربردهای مخصوص به رم های نوع DDR4 استفاده کرد. به همین منظور برای بهره مندی از عملکرد و فواید حافظه نوع DDR5، کاربران نیازمند به تهیه یک مادربرد دربردارنده اسلات ماژول حافظه خطی دوگانه یا همان DIMM سازگار با رم DDR5 می باشند. در این مطلب از لپ مال، ما توضیح کوتاهی درباره تکنولوژی DDR5 و این که برای چه کسانی مناسب است، سعی می کنیم به یکی از اصلی ترین سوالات کاربران در زمان تهیه مادربرد DDR5 پاسخ دهیم؛ «آیا اکنون زمان خرید رم و مادربرد DDR5 رسیده است؟»

تکنولوژی DDR5 چیست؟

رم DDR5 به عنوان جدیدترین نسل حافظه رایانه های شخصی (کامپیوترهای دسکتاپ و لپ تاپ ها) و پنجمین نسل حافظه با دسترسی تصادفی (DDR SDRAM) به شمار می آید که در اکتبر سال 2020 میلادی به بازار عرضه شد. قبلاً درباره رم های DDR5 و تفاوت های آن با رم DDR4 صحبت کرده ایم.

همانطور که گفتیم از آنجایی که ماژول های رم به صورت عقب گرد عملکرد خود را ارائه نمی دهند نمی توان از رم های DDR5 به در مادربردهای DDR4 استفاده کرد. به همین دلیل شرکت های تولید کننده مادربرد به سراغ تولید مادربردهای DDR5 رفتند.

اگر چه در ماه های آغازین، قیمت محصولات این نسل به مانند تمامی قطعات سخت افزاری دیگر، بسیار بالا بود؛ اما حالا پس از گذشت 3 سال و با فراگیر شدن این نسل، قیمت رم و مادربرد های DDR5 موجود در بازار فعلی کمی مناسب تر است و طرفداران این نسل از حافظه رم قادر به تهیه جدیدترین نسل از رم های DDR و ارتقاء سیستم های کامپیوتری خود می باشند.

به طور کلی «سرعت و ظرفیت بالا رم DDR5» یکی از اصلی ترین عوامل جذابیت این نسل از رم های DDR در نگاه کاربران در نظر گرفته می شود؛ اما شاید شما هم به این مسئله فکر کنید که پرداختن این میزان هزینه تنها برای داشتن «سرعت و ظرفیتی بالاتر» کمی مقرون به صرفه و اقتصادی نیست! درست فکر می کنید، اما توجه داشته باشید که «سرعت بالا» تنها مزیت رم DDR5 به نسبت رم های نسل پیشین (مانند DDR4) نیست و DDR5 مزایای چشمگیر دیگری را نیز برای کاربران خود به ارمغان می آورد. با این حال بد نیست خرید رم و مادربرد DDR5 را از دیدگاه موافقان و مخالفان مهاجرت به این نسل از سخت افزارها بررسی کنیم.

چرا باید رم و مادربرد DDR5 بخریم؟

دیدگاه موافقان

دلیل اول: عقب نماندن از تکنولوژی های جدید

اگرچه پردازنده های کمپانی های مشهوری مانند اینتل یا AMD همچنان از رم های DDR4 پشتیبانی می کنند؛ اما نباید فراموش کنید که پس از روی کار آمدن نسل DDR5، رم های DDR4 به عنوان یک نسل قدیمی تر محسوب می شوند و با روی کار آمدن نسل های جدید سایر سخت قطعات سخت افزاری و عدم سازگاری با تکنولوژی جدید، دیر یا زود به تاریخ می پیوندند! بنابراین، به نظر اغلب کارشناسان زمان آن رسیده است که سمت جلو گام برداریم و کامپیوترهای دسکتاپ یا لپ تاپ خود را به روز نگه داریم!

اهمیت این مسئله زمانی مشخص می شود که شما نیاز به استفاده مداوم از نرم افزارهای گرافیکی مانند فوتوشاپ داشته باشید یا یک گیمر حرفه ای باشید. طبعاً با ارتقاء بسترهای سخت افزاری، دست شرکت های تولید کننده نرم افزارها یا بازی های کامپیوتری برای ارتقاء محصولات خود بازتر می شود و این شرکت ها قادرند تا قابلیت های جدیدی را به کاربران خود عرضه کنند. ارتقاء بازی ها و نرم افزارهای سنگین کامپیوتری عموماً بر پایه سخت افزارهای جدید صورت می گیرد و از این رو سخت افزارهای قدیمی، در قابلیت های جدیدتر قادر به ارائه عملکرد مناسبی از خود نیستند و در اغلب اوقات با سرعت پایین و عدم ارائه عملکرد صحیح، کاربر را دچار خستگی و فرسودگی می کنند.

دلیل دوم: ظرفیت بیشتر

در حال حاضر، ظرفیت حداکثری هر ماژول DDR4 ظرفیتی 32 گیگابایتی دارند که با در نظرگیری 4 اسلات DDR4 DIMM در یک کامپیوتر، کاربران نهایتاً به 128 گیگابایت رم دسترسی خواهند داشت. نسل جدیدتر، یعنی DDR5 این میزان از ظرفیت را 4 برابر ارتقاء داده است و یک سیستم پیشرفته دربردارنده چهار اسلات DDR5 DIMM می تواند به ظرفیت 512 گیگابایت دست پیدا کند. علاوه بر این، در مادربردهای DDR5 دربردارنده 8 اسلات DDR5 DIMM این میزان می تواند به ظرفیت شگفت انگیز 1 ترابایت هم برسد! این میزان از ظرفیت مناسب بافر کردن همزمان صدها ویدیو در «یوتیوب، ویمو و دیلی موشن» و بازی کردن بدون وقفه، کیفیت تصویر خارق العاده (به واسطه نمایش بافت ها و مدل های سه بعدی پیچیده) برای گیمرهای حرفه ای و سطح بالا است.

دلیل سوم: پهنای باند و نرخ انتقال داده بالاتر

ماژول های حافظه DDR5، در مقایسه با DDR4، پهنای باند بسیار بالاتری را ارائه می دهند. با افزایش 36 درصدی پهنای باند در رم های DDR5، بستری برای انتقال سریع تر داده ها میان پردازنده (CPU) و رم فراهم می شود و در نتیجه عملکرد سیستم کامپیوتری (خصوصاً در سیستم های گیمینگ یا سیستم هایی که به استفاده بی وقفه از نرم افزارهای گرافیک سنگین نیاز دارند) را بهبود می بخشد.

ماژول های حافظه DDR5 سرعت انتقال داده بالاتری را نسبت به نسل DDR4 از خود ارائه می دهند و این قابلیت، امکان دسترسی سریع تر به داده های ذخیره شده در حافظه سیستم را برای کاربران فراهم می کند. با افزایش نرخ انتقال داده، زمان بارگذاری برنامه ها و تاخیر در زمان پاسخگویی سیستم کاهش می یابد و در نهایت کامپیوتر دسکتاپ یا لپ تاپ می تواند عملکرد بهتری را از خود ارائه دهد.

دلیل چهارم: بهره وری بهتر از انرژی

ماژول های حافظه DDR5 به صورتی طراحی شده اند که با ولتاژ برق کمتری نسبت به DDR4 عملکرد خود را به نمایش بگذارند. از این رو، در سیستم های مجهز به رم DDR5 راندمان یا همان بهره وری انرژی بهبود می یابد. با افزایش بهره وری انرژی در سیستم های مجهز به رم و مادربرد DDR5، مصرف برق سیستم کاهش می یابد و در اثر کاهش گرمای تولید شده ناشی از بهره گیری از سیستم کامپیوتری، سیستم قادر است تا عملکرد بسیار کارآمدتری را از خود ارائه نماید.

دلیل پنجم: پشتیبانی از پروفایل های حافظه پیشرفته

اغلب مادربردهای DDR5 از پروفایل های حافظه پیشرفته ای مانند XMP و EXPO  پشتیبانی می کنند. این پروفایل های حافظه امکان اورکلاک آسان و بهینه سازی عملکرد حافظه را فراهم می کنند و با انعطاف پذیری نسبتاً زیاد خود، به کاربران اجازه می دهند تا کنترل بیشتری بر تنظیمات حافظه سیستم خود داشته باشند.

مادربرد و رم D5 برای چه افرادی مناسب است؟

به طور کلی، چارچوب خاصی برای خرید مادربرد و رم DDR5 در نظر گرفته نمی شود و تمامی افراد قادرند تا از پتانسیل های رم ها و مادربردهای DDR5 بهره ببرند. اما در شرایط اقتصادی فعلی، اغلب ما در هنگام خرید هر وسیله الکترونیکی به فواید و به صرفه بودن آن وسیله فکر می کنیم! از این رو، خرید رم DDR5 و محصولات وابسته به افراد شاغل یا فعال در زمینه های ذیل توصیه می شود:

1-       گیمرهای فوق العاده حرفه ای

2-     خالقان محتواهای تصویری و ویدیویی

3-    تدوین گران ویدیویی حرفه ای

4-     تحلیل گران داده

5-    فعالان در حیطه های پردازش داده مانند: «شبیه سازی های کامپیوتری، آموزش ماشین (ML) یا هوش مصنوعی (AI)»

چرا نباید الان به سراغ رم و مادربرد DDR5 برویم؟

دیدگاه مخالفان

دلیل اول: هزینه بیشتر که باید پرداخت کنید

با این که از ورود تکنولوژی DDR5 به بازار بیش از 3 سال گذشته است اما همچنان اختلاف قیمت زیادی بین رم ها و مادربردهای DDR5 با رم ها و مادربردهای DDR4 وجود دارد. اختلاف قیمتی که اگر با دید باز و بررسی تمام جوانب هزینه شود می تواند فشار زیادی به خریداران بیاورد. برای مثال در حال حاضر که ما این مطلب را منتشر می کنیم اختلاف قیمتی حدوداً 50 درصدی بین ارزان ترین رم های DDR4 و DDR5 با ظرفیت های مشابه وجود دارد. درباره مادربردها هم به طور مثال مادربرد ROG Strix Z690 ایسوس 100 دلار گران تر از همتای Z590 خود است.

دلیل دوم: داشتن تاخیر بیشتر اطلاعات

به زبان ساده، زمان تاخیر رم به تعداد گردش هایی در هر ماژول رم گفته می شود تا اطلاعات مورد نیاز برای پردازش در ستون های عمودی رم آماده شود تا به پین های اتصال برسد. برای مثال یک رم با تایمینگ 16 یعنی رم نیاز به 16 گردش برای آماده کردن اطلاعات دارد.

نکته مهم در رم و زمان تایمینگ رم این می باشد که ممکن است یک رم ظرفیت و فرکانس بالایی داشته باشد، اما از زمان تایمینگ بالایی برخوردار باشد. این زمان تایمینگ بالا در کاهش سرعت رم تاثیر زیادی دارد. دقیقاً مشابه اتفاقی که در رم های DDR5 افتاده است. رم های DDR5 با CLهایی بالاتر از 40 به بازار عرضه شدند، در صورتی که رم های DDR4 با CLهایی بالاتر از 14 در بازار موجود بودند. اختلافی دو برابری که به عقیده بسیاری از کارشناسان کابران حرفه ای را به خرید رم های DDR5 ترغیب نمی کرد.

اگرچه ناگفته نماند که زمان تاخیر رم های DDR5 از زمان عرضه تا به امروز مدام در حال کمتر شدن هستند و در حال حاضر رم هایی با تاخیر 28 و حتی کمتر در بازار موجود هستند.

دلیل سوم: اختلاف کم نسبت رم های DDR4

در بررسی های انجام شده در موسسات و شرکت های معتبر در حال حاضر، اختلاف فاحش و معناداری بین استفاده از تکنولوژی DDR4 با DDR5 وجود ندارد. در شرایط برابر بنچمارک ها نشان می دهند که اختلاف یک رم DDR4-3200 CL14 با یک رم DDR5-6400 CL32 در از نظر میانگین فریم ریت چیزی بیشتر از 1 تا 4 درصد نیست!

با اینکه این اختلاف روز به روز در حال کمتر شدن است، اما به احتمال بسیار زیاد برای افرادی که در حال استفاده از یک سیستم کامپیوتری مناسب با رم و مادربرد DDR4 هستند که به خوبی پاسخ نیازهای آن ها را میدهد، اغواگرانه به نظر نخواهد رسید.

در یک کلام به سراغ DDR5 برویم؟

اگر قصد یک سیستم اقتصادی را دارید و میخواهید تا جای ممکن در بودجه خود صرفه جویی کنید، در حال حاضر رفتن به سمت مادربرد و رم های DDR5 خیلی فکر عاقلانه ای نیست. البته توجه داشته باشید که این صرفه جویی شما در حالت کلی و میانگین چیزی بیشتر از 5 درصد نخواهد بود.

اما اگر میخواهید با تکنولوژی روز پیش بروید و همیشه در جریان باشید بهتر است همین الان به سراغ مهاجرت به سمت محصولات DDR5 بروید که به طور کلی بهتر در حال حاضر بهتر از رم و مادربرد DDR5 پیدا نخواهید کرد.

توجه داشته باشید که با فراگیرتر شدن این نسل از رم های کامپیوتری، طبیعتاً به تعداد قطعات سخت افزاری (مانند پردازنده) که قابلیت پشتیبانی از این نسل را دارند، اضافه خواهد شد و دست شما برای انتخاب سایر قطعات سخت افزاری مورد نیازتان نیز بازتر خواهد شد و افق بازتری برای ارتقای سخت افزارهای خود در آینده خواهید داشت؛ چون خواه ناخواه در چند سال آینده رم ها و مادربردهای DDR4 هم به سرنوشت DDRهای قبلی دچار خواهد شد و به قبرستان متروکه سخت افزارهای از رده خارج شده خواهد پیوست. علاوه بر این، با «برقرار شدن تعادل میان عرضه و تقاضا محصولات» و «تشدید فضای رقابتی شرکت های تولید کننده بزرگ با یک دیگر» این احتمال وجود دارد که قیمت رم و مادربرد DDR5 کمی متعادل تر شود و کاهش یابد، همانطور که در سه سال گذشته شاهد ورود بازیگران جدید به این عرصه و کاهش قیمت ها بوده ایم.

با در نظرگیری تمامی موارد مطرح شده، در نهایت انتخاب یک مادربرد و رم DDR5 و تصمیم به ایجاد تغییرات بزرگ در ساختار کامپیوتر تنها به خود شما وابسته است؛ چرا که این شما هستید که از نیازهای خود به طور کامل آگاهی دارید. از این رو، توصیه می کنیم تا پیش از اقدام برای مهاجرت به DDR5، نیازهای خود را به صورت کامل بررسی و اولویت بندی نمایید و مزایا و معایب رم ها و مادربردهای DDR5 را نیز در تصمیمات خود لحاظ کنید.

سوالات پرتکرار کاربران

کدام یک از پردازنده های فعلی با مادربردهای DDR5 سازگار هستند؟

در حال حاضر، تنها آخرین نسل از پردازنده های اینتل و AMD (مانند اینتل آلدر لیک و AMD رایزن 5000) از مادربردهای DDR5 پشتیبانی می کنند.

کدام یک به عنوان برترین مادربردهای DDR5 سال 2023 شناخته می شوند؟

برخی از برترین مادربردهای DDR5 سال 2023 عبارتند از: «Asus TUF Gaming B650-Plus» و «Asus ROG Maximus Z790 Hero» مناسب پردازنده های کمپانی اینتل و «Asus ROG Strix X670E-E»  و «GIGABYTE X670 AORUS Elite AX» مناسب پردازنده های کمپانی AMD.